Οι αστρονόμοι προσπαθούν να προστατεύουν τον νυχτερινό ουρανό – Από τι, όμως;

Οι διαπραγματεύσεις για τη σύσταση ομάδας εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών που θα ασχολείται με τους δορυφορικούς αστερισμούς, συνεχίζονται παρασκηνιακά.

Οι αστρονόμοι επιχειρούν να πείσουν τα Ηνωμένα Έθνη να υποστηρίξουν ένα πρωτόκολλο που θα αποτρέπει την αλλοίωση, από τους δορυφόρους, της θέας των τηλεσκοπίων, ωστόσο οι προσπάθειές τους έχουν βαλτώσει στη διπλωματική γραφειοκρατία.

Στη συνάντηση της υποεπιτροπής των Ηνωμένων Εθνών τον Φεβρουάριο στη Βιέννη, οι αντιπροσωπείες δε συμφώνησαν να στηρίξουν ομόφωνα τη σύσταση ομάδας ειδικών που θα σχεδιάσει τις κατευθυντήριες γραμμές στο πλαίσιο θέσπισης κανόνων για την προστασία του νυχτερινού ουρανού.

Μένει να αποδειχτεί αν τελικά τα Ηνωμένα Έθνη υιοθετήσουν το σχέδιο αυτό και αν οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις καταστήσουν εφικτή την εξέταση του θέματος στη συνεδρίαση του Ιουνίου.

«Η σύσταση ομάδας ειδικών παραμένει στο τραπέζι, όμως οι εθνικές αντιπροσωπείες πρέπει να επιτύχουν ομόφωνη συναίνεση» εξηγεί ο Άντριου Γουίλιαμς, υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων για το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO).

Υπό την ομπρέλα της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (International Astronomical Union -IAU), οι αστρονόμοι έχουν ξεκινήσει μια εκστρατεία πίεσης προς την Επιτροπή για την Ειρηνική Χρήση του Διαστήματος, ένα σώμα των Ηνωμένων Εθνών αποτελούμενο από 102 μέλη διαφόρων εθνικοτήτων που ευθύνεται για ζητήματα συνεργασίας χρήσης του διαστήματος και λογής νομικά που προκύπτουν από την εξερεύνησή του. Πριν από περίπου δέκα χρόνια, η ίδια υποεπιτροπή είχε δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας για τη βιωσιμότητα των διαστημικών δραστηριοτήτων που σχεδίασε τις κατευθυντήριες γραμμές για τον περιορισμό των διαστημικών απορριμμάτων.

Πώς οι δορυφόροι απειλούν τον νυχτερινό ουρανό

Οι αστρονόμοι έχουν κινητοποιηθεί για την προστασία του νυχτερινού από τον Μάιο του 2019 οπότε και η SpaceX, η διαστημική εταιρεία του Έλον Μασκ, εκτόξευσε την πρώτη συστάδα των δορυφόρων Starlink, έναν «mega-αστερισμό» περίπου 3.5000 δορυφόρων που παρέχει σε όλο τον κόσμο υπηρεσίες ίντερνετ.

The Earth is now surrounded by satellites from Starlink, a company owned by Elon Musk. Big Brother @elonmusk is watching you.
pic.twitter.com/17MJjQOmfK

— Russian Market (@runews) February 23, 2023

Καθώς το φως του ήλιου έπεφτε πάνω στις γυαλιστερές επιφάνειες των δορυφόρων και αντικατοπτριζόταν, οι αστρονόμοι και οι παρατηρητές ουράνιων σωμάτων θορυβήθηκαν.

Παρότι τα περισσότερα τηλεσκόπια μπορούν να αποφύγουν το φωτεινό αποτύπωμα των δορυφόρων, μελέτες έδειξαν πως τηλεσκόπια έρευνας με ευρύ οπτικό πεδίο -όπως το επερχόμενο Αστεροσκοπείο Vera C. Rubin στη Χιλή- θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στην αποφυγή των διαταρακτικών φωταψιών.

Οι ραδιοαστρονόμοι επίσης ανησυχούν, καθώς η ζώνη συχνοτήτων που χρησιμοποιείται από το Starlink γειτνιάζει με μια ζώνη που εξυπηρετεί τη ραδιοαστρονομία, συνεπώς οποιαδήποτε οποιαδήποτε διάχυση θα μπορούσε να επηρεάσει τις παρατηρήσεις. Τα ραδιο-αστεροσοπεία βρίσκονται σε απομονωμένες περιοχές, πολύ εκτός εμβέλειας πιθανών παρεμβολών από τηλεοπτικές κεραίες και πύργους κινητής τηλεφωνίας, ωστόσο ακόμη και η απομόνωση αυτή δε διασφαλίζει προστασία από πομπούς σε τροχιά.

Πηγή: Science.org, kathimerini.gr