Ο Καθηγητής Φαρμακολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ευάγγελος Μανωλόπουλος ξεκλειδώνει τα μονοκλωνικά αντισώματα
«Έχουν δοκιμαστεί πάρα πολύ στις ΗΠΑ, σε άλλες χώρες, έχουν χορηγηθεί εκατοντάδες χιλιάδες δόσεων μονοκλωνικών αντισωμάτων. Άρα, είναι δοκιμασμένα, δεν είναι τεστ. Ίσως είναι ένα test drive για το ελληνικό σύστημα, με τι τρόπο θα τα ενσωματώσει στην πρακτική του».
Αυτό τονίζει ο Καθηγητής Φαρμακολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ευάγγελος Μανωλόπουλος, ο οποίος μιλώντας στο e-farmako.gr “ξεκλειδώνει” τα μυστικά των μονοκλωνικών αντισωμάτων, τα οποία μόλις ήρθαν στη χώρα μας, ενισχύοντας το οπλοστάσιο στη μάχη ενάντια στην κορωνοϊό.
Ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης του Καθηγητή κ. Μανωλόπουλου στο e-farmako.gr έχει ως εξής:
Κύριε Καθηγητά, τι περιμένουμε τώρα με την έλευση των μονοκλωνικών αντισωμάτων; Τι θα αλλάξει στην όλη προσπάθεια έναντι της πανδημίας;
Τα μονοκλωνικά αντισώματα μπορούν να βοηθήσουν ορισμένα άτομα τα οποία μολύνονται. Στην αρχική φάση, με τα πρώτα συμπτώματα τις πρώτες μέρες, εάν τους χορηγηθεί το μονοκλωνικό αντίσωμα, μειώνεται κατά πολύ η πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά και να χρειαστεί να βρεθούν στο νοσοκομείο.
Άρα, μπορούν να βοηθήσουν. Βέβαια, είναι λίγες οι δόσεις και πρέπει να γίνει πολύ προσεκτική επιλογή και σε ποιους θα χορηγηθούν. Η επιλογή έχει ως βασικό κριτήριο όσους έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, όταν μολύνονται, να βρεθούν στο νοσοκομείο.
Άρα ξεκινάμε με ηλικιωμένους, άτομα με συνοδές παθήσεις, ανοσοκατεσταλμένους, διαβητικούς, παχύσαρκους.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι… test drive όλη αυτή η προσπάθεια – γιατί έχουν έρθει μόνο 2.000 μονοκλωνικά αντισώματα στη χώρα μας; Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να πάρουμε περισσότερα αυτήν τη στιγμή.
Ναι, δεν θα το έλεγα test drive, δεδομένου ότι έχουν δοκιμαστεί πάρα πολύ στις ΗΠΑ, σε άλλες χώρες, άρα έχουν χορηγηθεί εκατοντάδες χιλιάδες δόσεων μονοκλωνικών αντισωμάτων. Άρα, είναι δοκιμασμένα, δεν είναι τεστ. Ίσως είναι ένα test drive για το ελληνικό σύστημα, με τι τρόπο θα τα ενσωματώσει στην πρακτική του. Γιατί, ξέρετε, για να χορηγηθούν αυτά, χρειάζεται το άτομο να μπει στο νοσοκομείο, να πάει δηλ. σε νοσοκομειακό περιβάλλον και να του γίνει έγχυση για μία ώρα. Άρα, δεν είναι κάτι που το παίρνεις στο σπίτι. Πρέπει να οργανωθεί ένα σύστημα για το πώς θα χορηγούνται. Και βέβαια, να καθοριστεί επιτροπή που θα αποφασίζει ποιοι θα τα πάρουν αυτά τα 2.000, που είναι λίγα. Γιατί με βάση τις ενδείξεις που έχουμε, όπως σας είπα, αυτά σε μία ημέρα θα έχουν καταναλωθεί.
Άρα, μπαίνουμε σε έναν νέο δρόμο τώρα. Θα πρέπει να καταστρώσουμε σχέδιο σε ποιον θα τα δώσουμε κι ανάλογα τις περιπτώσεις; Είμαστε έτοιμοι για κάτι τέτοιο;
Τι να σας πω; Υποθέτω ότι το υπουργείο τα έχει ήδη ετοιμάσει όλα αυτά και θα τα εφαρμόσει, από τη στιγμή που έφτασαν κιόλας τα αντισώματα. Και μάλιστα επειδή αυτά τα φάρμακα σώζουν ζωές, δεν θα πρέπει να καθυστερήσουμε. Θα έπρεπε να αρχίσουν να χορηγούνται όσο πιο γρήγορα γίνεται σε άτομα που αυτήν τη στιγμή τα χρειάζονται. Ή έστω μπορεί να ωφεληθούν πάρα πολύ από αυτά.
Τι διαφορετικό έχουν αυτά τα φάρμακα από τα υπόλοιπα γνωστά φάρμακα; Γιατί τόσο διαφορετικά; Τι έχει αλλάξει; Στην τεχνολογία τους, στην παρασκευή τους είναι; Σε τι;
Τα αντισώματα είναι μια γνωστή κατηγορία φαρμάκων, αρκετά φάρμακα είναι αντισώματα στην πράξη. Όσον αφορά την αντιμετώπιση της Covid-19 έχουν το πλεονέκτημα -κι αυτό ξεκινάει μια νέα κατηγορία φαρμάκων, αυτό που πραγματικά θέλουμε να έχουμε- ότι μπορούν να χορηγηθούν νωρίς, μετά τη θετικοποίηση του ατόμου και την έναρξη συμπτωμάτων και να προλάβουν την εξέλιξη σε σοβαρή νόσο. Πράγματι είναι πολύ σημαντικό αυτό, συγκριτικά με τα φάρμακα που τώρα χρησιμοποιούμε στην Covid-19 σε άτομα που ήδη νοσούν, είναι στη ΜΕΘ ή απλώς νοσούν, αλλά είναι στο νοσοκομείο. Με αυτόν τον τρόπο ακριβώς θα αποφεύγαμε και την είσοδο των ασθενών στο νοσοκομείο. Τα αντισώματα το κάνουν αυτό. Και τα άλλα τα χάπια που συζητήθηκαν πρόσφατα, που θα είναι από το στόμα, και γι΄αυτά υπάρχουν θετικά αποτελέσματα.
Αναφέρεστε στο χάπι της Merck και το χάπι της Pfizer…
Ναι. Είναι ακριβώς για τα ίδια άτομα. Στην ίδια φάση χορηγούνται όλα αυτά.
Με τη γνώση που έχετε πιστεύετε πως η ελληνική φαρμακοβιομηχανία θα μπορούσε να προχωρήσει στην παραγωγή αυτών των φαρμάκων;
Κοιτάξτε, τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι δύσκολα φάρμακα. Είναι δύσκολα στην παρασκευή τους. Δεν παράγονται σε πολλά εργοστάσια, άρα δε νομίζω. Θα χρειαζόταν πολύ μεγάλη επένδυση από ελληνική εταιρία για να προχωρήσει στην παρασκευή μονοκλωνικών αντισωμάτων. Τα χάπια τα άλλα που συζητήσαμε, που είναι απλές χημικές ενώσεις, ναι. Εάν υπάρξει άδεια και συνεργασία με τις εταιρίες που έχουν τις πατέντες, μπορούν πολύ εύκολα να προχωρήσουν στην παραγωγή τους.
Αλίμονο…
Ναι. Αλλά για τα μονοκλωνικά αντισώματα δεν νομίζω πως έχουν πιθανότητες να τα δούμε να παράγονται στην Ελλάδα. Εκτός κι αν κάποιος κάνει την επένδυση αυτή, κάποια εταιρία.
Επιστήμονας είστε, πανεπιστημιακός είστε, αλλά με απλά λόγια τι θα μπορούσαμε να πούμε στον κόσμο, πώς λειτουργούν αυτά τα φάρμακα; Τι κάνουν ακριβώς τα μονοκλωνικά αντισώματα;
Νομίζω είναι πολύ απλό. Ο καθένας μπορεί να το καταλάβει, εάν σκεφτούμε ότι όταν κολλάμε κορωνοϊό, ο οργανισμός παράγει αντισώματα και με αυτά τα αντισώματα το πολεμάει. Προσπαθεί να το καταπολεμήσει. Όταν κάνουμε εμβόλιο, δεν έχουμε κολλήσει κορωνοϊό, αλλά δίνουμε εμείς ένα κομμάτι, μια πρωτεΐνη του κορωνοϊού. Την αναγνωρίζει ο οργανισμός, ετοιμάζει αντισώματα ώστε όταν, αν θα έρθει ο κορωνοϊός, να είναι έτοιμος. Σε αυτήν την περίπτωση δίνουμε έτοιμα τα αντισώματα που θα έφτιαχνε ο οργανισμός. Άρα μπορεί άμεσα να ξεκινήσει. Από τη στιγμή που τα χορηγούμε, ξεκινούν άμεσα να αντιδρούν εναντίον του εχθρού που είναι ο κορωνοϊός. Ενώ στην περίπτωση της φυσικής λοίμωξης, μπορεί να πάρει και κάποιες μέρες ο οργανισμός μας να παράγει αντισώματα. Άρα, σε αυτό το διάστημα μέχρι να τα παράγει, προλαβαίνει ο κορωνοϊός σε πολλές περιπτώσεις να μπει, να πάει στα πνευμόνια μας, να εγκατασταθεί. Και μετά είναι δύσκολο να τον απομακρύνουμε και μπορεί να εξελιχθεί σοβαρά η νόσος. Με τα εμβόλια παίρνει επίσης 2 με 3 εβδομάδες να παραχθούν αυτά τα αντισώματα. Εάν κάποιος λοιπόν είναι ήδη θετικός, δεν τον βοηθάει το εμβόλιο. Στην περίπτωση λοιπόν αυτή, τα δίνουμε έτοιμα και δρουν αμέσως. Είναι σημαντικό.
Άρα, είναι ένα πολύ σημαντικό όπλο ουσιαστικά για την επόμενη ημέρα.
Βέβαια. Είναι και για σήμερα.
Το λέω αυτό, σε σχέση με τον πολύ μικρό αριθμό σκευασμάτων που έχουμε αυτήντη στιγμή στη χώρα μας.
Βέβαια, έχουν ένα “παράθυρο” χρήσης, γιατί ακριβώς είναι αρκετά ακριβά και δεν μπορούν να παραχθούν μεγάλες ποσότητες παγκοσμίως κι επειδή απευθύνονται στους ασθενείς, όπως και τα άλλα φάρμακα που συζητήσαμε, για κάποιους μήνες θα είναι χρήσιμα. Όταν θα έχουμε μεγάλη παραγωγή από τα άλλα χάπια, εάν τελικά εγκριθούν και είναι όντως όσο αποτελεσματικά φαίνονται να είναι, πιθανόν θα καταστήσουν τη χρήση των αντισωμάτων περιττή, γιατί θα μπορούμε να πάρουμε χάπια στο σπίτι, χωρίς να χρειαστεί να εισαχθούμε στο νοσοκομείο για μία ώρα και να κάνουν τη νέα δουλειά. Άρα, τότε πιθανόν τα αντισώματα δεν θα είναι τόσο απαραίτητα.
Και ίσως στα χάπια τα οποία αναφέρεστε να είναι και πιο οικονομικά, αφού το κόστος των μονοκλωνικών αντισωμάτων είναι τεράστιο. Άρα βάζουμε ακόμη ένα όπλο στη φαρέτρα μας, για να αντιμετωπίσουμε τον κορωνοϊό. Το κυρίαρχο πάντως συνεχίζει να είναι το εμβόλιο;
Ναι, γιατί ποτέ δεν θα μπορέσουμε να προλάβουμε τη νόσο τόσο πολύ με τα φάρμακα. Τα φάρμακα, είτε είναι αντισώματα είτε είναι χάπια, ξεκινάει η νόσηση στο άτομο και τα χορηγούμε. Κάποιους βοηθάνε, κάποιους όχι, 50-60%, κάποιοι όμως θα νοσήσουν σοβαρά. Ενώ με το εμβόλιο προλαβαίνουμε στο 90% να μην ξεκινήσει καν η νόσος. Που είναι πολύ μεγάλη η διαφορά. Πολύ πιο σημαντικά λοιπόν τα εμβόλια. Όλα αυτά που συζητάμε είναι συμπληρωματικά. Μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα που για οποιοδήποτε λόγο δεν καλύπτονται από τα εμβόλια, δεν προστατεύονται, σε αυτούς μπορούν να βοηθήσουν τα φάρμακα. Άρα, σε μια τελική κατάσταση, όταν θα το έχουμε διαχειριστεί αυτό το πρόβλημα, θα έχουμε τον εμβολιασμό για τον κύριο όγκο του πληθυσμού και για κάποιους που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, θα έχουμε τα φάρμακα αν τυχόν μολυνθούν και ξεκινήσουν να έχουν συμπτώματα.
Και κάτι τελευταίο, επειδή είμαστε ακριβώς στο θέμα της επικαιρότητας. Έκανε μια ανάρτηση ο κ. Μαγιορκίνης, ο συνάδελφός σας ο Καθηγητής από το ΕΚΠΑ, αναφερόμενος στον διαφορετικό χρόνο που μπορεί να γίνει το αντιγριπικό εμβόλιο με του κορωνοϊού. Ήρθε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού για να πει πως δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος λόγος, μπορούν να γίνουν την ίδια μέρα. Η δική σας τοποθέτηση ποια είναι πάνω σε αυτό;
Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Θα συμφωνήσω με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού. Δεν υπάρχει λόγος, μπορούν να γίνουν και την ίδια μέρα σε διαφορετικά χέρια. Ο μόνος λόγος που λέμε συχνά σε άτομα “άσε να περάσουν δύο εβδομάδες” είναι αν τυχόν, έχει κάποια συμπτώματα αναμενόμενα το εμβόλιο, της γρίπης ας πούμε που κάνει πυρετό ή κούραση, αυτά να μην αθροιστούν. Όταν έχεις και τα δύο εμβόλια, τότε ίσως είναι δυσάρεστα για το άτομο. Αλλά εάν έχει κανείς την πολυτέλεια να πάει δύο φορές στον γιατρό, μπορεί να τα “απλώσει” χρονικά. Αλλά εάν είναι ένα άτομο που έχει δύσκολη πρόσβαση, που δεν έχει συχνά γιατρό, στο χωριό ας πούμε, μπορεί να κάνει και τα δύο εμβόλια και να ξεμπερδεύει. Θα πάρει δύο «ντεπόν» παραπάνω, αν τυχόν κάνει πυρετό…
*Ο Δρ. Ευάγγελος Μανωλόπουλος είναι Καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φαρμακολογίας του Ιατρικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) στην Αλεξανδρούπολη και του Τμήματος Κλινικής Φαρμακολογίας του Ακαδημαϊκού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης
Πηγή: e-farmako.gr, voria.gr