Εισήγηση στο σχέδιο νόμου “Κύρωση της Πολυμερούς Σύμβασης για την εφαρμογή των μέτρων που σχετίζονται με τις φορολογικές συμφωνίες για την πρόληψη της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης κερδών.” Διαρκής Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων. 19.1.2021
“Κυρίες και κύριοι βουλευτές, η κύρωση της Πολυμερούς Σύμβασης για την εφαρμογή των μέτρων που σχετίζονται με τις φορολογικές συμφωνίες, για την πρόληψη της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης κερδών, αποτελεί μία ευκαιρία να προβληματιστούμε σε σχέση με το διεθνές πλαίσιο αντιμετώπισης της μεγάλης φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής των πολυεθνικών εταιριών.
Είναι σαφές ότι η τεχνητή μετατόπιση κερδών των πολυεθνικών εταιριών, οι πρακτικές κατάχρησης ενδο-ομιλικών τιμολογήσεων κι οι τριγωνικές συναλλαγές μέσα από “εταιρίες αγωγούς” και φορολογικές έδρες σε κράτη “παραδείσους”, αποτελούν μάστιγα για τις οικονομίες των κρατών. Οι πρακτικές αυτές απομυζούν τις ίδιες τις κοινωνίες, οι οποίες στενάζουν υπό το βάρος των διαρκώς διογκούμενων φορολογικών βαρών και της συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους, μέσα από τις πολιτικές λιτότητας.
Θυμόμαστε όλοι τον διεθνή σάλο που είχε δημιουργηθεί την περίοδο των αποκαλύψεων των Panama Papers. Θυμόμαστε όλοι τον όγκο της παγκόσμιας φοροδιαφυγής που είχε αποκαλυφθεί, μέσα από τις πρακτικές τεχνητής μετατόπισης κερδών σε εταιρίες “κουτιά”, με όχημα εξωχώριες οικονομικές οντότητες, μέσα από θολές διαδρομές χρήματος. Τι κατέδειξαν οι καταιγιστικές τότε εξελίξεις; Ότι η παγκόσμια φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή των πολυεθνικών εταιριών πραγματοποιείται μέσα σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο κι εν πολλοίς αρρύθμιστο διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Ο επιθετικός διεθνής φορολογικός σχεδιασμός πολλών πολυεθνικών εταιριών αφήνει καμμένη γη στις οικονομίες των κρατών και δυστυχώς το παγκόσμιο πολιτικό κι οικονομικό σύστημα, ενώ διαπιστώνει το πρόβλημα, δεν πράττει όσο θα έπρεπε για να το περιορίσει.
Η Πολυμερής Σύμβαση που κυρώνουμε σήμερα, έρχεται να θέσει ένα πλαίσιο γενικών αρχών αντιμετώπισης του συγκεκριμένου θέματος. Πρόκειται για ένα εργαλείο που επιχειρεί να ξεκαθαρίσει το πλαίσιο φορολόγησης των πολυεθνικών εταιριών και που ενσωματώνει μια σειρά από κοινές διαδικασίες φορολογικής μεταχείρισης των πολυεθνικών εταιριών στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ. Διακηρυγμένος στόχος της συγκεκριμένης σύμβασης είναι να φορολογούνται τα κέρδη εκεί όπου πραγματοποιούνται οι οικονομικές δραστηριότητες που τα παράγουν κι εκεί όπου δημιουργείται η αξία τους. Προφανώς, όλοι μας συμφωνούμε επά της αρχής με τον στόχο αυτό.
Εισάγεται, επίσης, ένα κοινό πλαίσιο ανάμεσα στα Κράτη που υπογράφουν την Σύμβαση για την επίλυση των διεθνών φορολογικών διαφορών σε επίπεδο φορολογικής διοίκησης, μέσα από έναν μηχανισμό διαιτησίας, με στόχο, όπως αναφέρεται και στις συνοδευτικές εκθέσεις του Υπουργείου Οικονομικών, την αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων και την ενίσχυση της διαφάνειας και της φορολογικής ασφάλειας.
Το ερώτημα που προκύπτει, εντούτοις, είναι εάν τελικά αυτό το πλαίσιο θα αποδειχτεί αποτελεσματικό κι αν θα μειωθεί ο όγκος της διεθνούς φοροδιαφυγής των μεγάλων παικτών της παγκόσμιας οικονομίας, το ύψος της οποίας το ίδιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπολογίζει στα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Κι εδώ θα πρέπει να ξεκινάει κι ο προβληματισμός ο δικός μας, συνολικά ως πολιτικό σύστημα, για το πως οι θεσμοί της δικής μας χώρας, οι μηχανισμοί φορολογικής διοίκησης της Ελλάδας, θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ώστε οι πολυεθνικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, να πληρώνουν το μερίδιο των φορολογικών βαρών που τους αναλογεί.
Θα είχε ενδιαφέρον, στην κατεύθυνση αυτή, να μας ενημερώσει το Υπουργείο Οικονομικών για το πως σκοπεύει να εφαρμόσει την Συγκεκριμένη Πολυμερή Σύμβαση επί του πρακτέου, αλλά και για το γενικότερο πλαίσιο ελέγχου των μεγάλων εταιρικών ομίλων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Με άλλα λόγια, τι υπολογίζει το Υπουργείο Οικονομικών να εισπράξει, μέσα από τους μηχανισμούς και τα εργαλεία που προβλέπει το παρόν νομοθέτημα. Κι εδώ ξεκινάει ένας ευρύτερος προβληματισμός, σε σχέση με το κατά πόσο η χώρα μας είναι στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων σε σχέση με την φορολόγηση των “μεγάλων” της οικονομίας. Βλέπουμε, για παράδειγμα, στις παρούσες οικονομικές συνθήκες των φυσικών περιορισμών και της διεύρυνσης του ηλεκτρονικού εμπορίου, μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες να αποκομίζουν υπερκέρδη από την δραστηριότητα τους στην Ελλάδα και να μην πληρώνουν ούτε ένα ευρώ φόρο στο κράτος. Πρόκειται για εταιρίες κολοσσούς, όπως η Amazon, η Google, το Facebook, το Netflix, οι οποίες πωλούν στην ουσία αφορολόγητα τα προϊόντα τους στην Ελλάδα, την ώρα που ο καταναλωτής πληρώνει απευθείας στο εξωτερικό τον λογαριασμό του, την συνδρομή ή την παραγγελία του. Αυτό το θέμα πως καλύπτεται μέσα από το πλαίσιο που εισάγουμε σήμερα; Πρόκειται για ένα κρίσιμο κι εξαιρετικά επίκαιρο ερώτημα.
Ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι κι η διαφάνεια στις αποφάσεις της διαιτησίας κι εδώ θα πρέπει το Υπουργείο Οικονομικών να γίνει πιο συγκεκριμένο σε σχέση με το πως θα λειτουργήσει αυτό το πλαίσιο. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων κι οι αρμόδιες Διευθύνσεις της πως θα εμβαθύνουν τους ελέγχους στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας; Και κυρίως, πως θα διασφαλίζεται ότι η διαδικασία της διαιτησίας θα λειτουργεί με διαφάνεια, ώστε να μην αποτελέσει τελικά “παράθυρο” για συμβιβασμούς, ενδεχομένως κι επιζήμιους για το δημόσιο συμφέρον; Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα είναι εξίσου εξαντλητικός κι αυστηρός με εκείνους που βιώνουν καθημερινά στις εφορίες οι πολίτες, οι άνθρωποι που φορολογούνται βαριά και που σηκώνουν στις πλάτες τους τα δημόσια έσοδα. Άρα, θα πρέπει το Υπουργείο Οικονομικών να αναλύσει με κάθε λεπτομέρεια τους σχεδιασμούς του, σε σχέση με την εφαρμογή αυτής της Πολυμερούς Σύμβασης που κυρώνουμε σήμερα.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Επιτρέψτε μου και μία αναφορά στα ευρύτερα κρίσιμα ζητήματα της οικονομίας, με την ευκαιρία της συνεδρίασης της Επιτροπής μας, σήμερα, μία ημέρα μετά από την επανεκκίνηση του λιανεμπορίου. Είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι για την εικόνα της ελληνικής οικονομίας, η οποία προσπαθεί να λειτουργήσει σε ένα πλαίσιο εκτεταμένης αβεβαιότητας. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της χώρας μας αντιμετωπίζουν, συνολικά, το φάσμα της οικονομικής κατάρρευσης. Οι εργαζόμενοι, που βρίσκονται σε αναστολή δεν γνωρίζουν αν και πότε θα εργαστούν ξανά, οι άνεργοι αυξάνονται κατά χιλιάδες, ενώ την ίδια στιγμή τα ελλείμματα έχουν επιστρέψει στην ελληνική οικονομία.
Κλάδοι ολόκληροι, με σημαντικό κύκλο εργασιών και με μεγάλο αποτύπωμα στην οικονομία βρίσκονται σε λοκντάουν, χωρίς να υπάρχει κάποιος σχεδιασμός για το πότε και το πως θα επαναλειτουργήσουν. Η εστίαση, η ψυχαγωγία, ο κλάδος του πολιτισμού, του αθλητισμού, του τουρισμού, με όλα τα συναφή επαγγέλματα, παραμένουν κλειστοί επ΄αόριστον κι οι κυβερνητικές ανακοινώσεις κάθε τόσο, θολώνουν ακόμα περισσότερο την εικόνα. Σήμερα, δεύτερη ημέρα της λειτουργίας τμήματος της αγοράς, το ερώτημα των εμπόρων είναι ένα. Πόσο θα μας αφήσει η κυβέρνηση ανοικτούς αυτή τη φορά; Αναρωτιέται ο εμπορικός κόσμος τι προγραμματισμό να κάνει; Τι παραγγελίες να πάρει; Όλοι φοβούνται μήπως πάλι ένα πρωί αιφνιδιαστικά η κυβέρνηση ανακοινώσει πάλι κλείσιμο, όπως το έπραξε την Πρωτοχρονιά, χωρίς καμία προειδοποίηση.
Αναρωτιούνται οι φορείς της εστίασης, τι απέγιναν οι σχεδιασμοί για την επαναλειτουργία του κλάδου. Πότε θα ξεκαθαρίσουν όλα αυτά; Οι τουριστικές επιχειρήσεις άκουσαν τον Πρωθυπουργό να ζητά την καθιέρωση πιστοποιητικού εμβολιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν μέχρι το καλοκαίρι δεν υπάρχει επαρκής ποσότητα εμβολίων, πως θα λειτουργήσει ο κλάδος; Πως θα προχωρήσουν οι ξενοδόχοι σε προκρατήσεις;
Η κυβέρνηση συντηρεί την αβεβαιότητα κι αλλάζει διαρκώς σχέδια. Την ίδια στιγμή όλοι οι επαγγελματίες αναμένουν ένα πραγματικό πακέτο στήριξης από το Υπουργείο Οικονομικών και ζητούν ταυτόχρονα νέα παράταση και ρύθμιση των οφειλών των επιχειρήσεων τους, οι οποίες παλεύουν να μείνουν όρθιες. Εμείς, λοιπόν, καλούμε την κυβέρνηση να σοβαρευτεί και να ακούσει τους φορείς της αγοράς που εκπέμπουν sos. Αν θέλουμε να διασώσουμε τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας μας, θα πρέπει να απλώσουμε μια πραγματική ομπρέλα προστασίας στην μικρή και μεσαία επιχείρηση, η οποία σήμερα αδυνατεί να αντικρούσει το μέλλον με το παραμικρό ίχνος αισιοδοξίας.
Κλείνοντας λοιπόν, την εισήγηση μου, θα ήθελα να επισημάνω ότι επί της σημερινής κύρωσης της Πολυμερούς Σύμβασης για την εφαρμογή των μέτρων που σχετίζονται με τις φορολογικές συμφωνίες, για την πρόληψη της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης κερδών, εμείς τοποθετούμαστε θετικά κι αναμένουμε από το Υπουργείο Οικονομικών να απαντήσει σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα που θέσαμε, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή του πλαισίου που ενσωματώνουμε σήμερα για την καταπολέμηση της μεγάλης εταιρικής φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, που μαστίζει την παγκόσμια οικονομία.”
