Γιατί ο COVID-19 είναι ο ύπουλος εχθρός των ατόμων άνω των 65 ετών;

Ο ομότιμος καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας του Ιατρικού Τμήματος της Σχολής Επιστημών Υγείας ΑΠΘ, Μιχαήλ Α. Δανιηλίδης, εξηγεί τους παράγοντες που καθιστούν τα άτομα της τρίτης ηλικίας πιο ευάλωτα στον κορωνοϊό, αλλά και τους λόγους που τα άτομα αυτά δεν εμφανίζουν πάντοτε τυπική συμπτωματολογία.

Οι περισσότερες απαντήσεις για τον νέο ιό θα δοθούν τους επόμενους μήνες, μέσα από πειραματικές και κλινικές μελέτες. Ωστόσο, υπάρχουν και παράγοντες που είναι ήδη γνωστοί, όπως η δυσλειτουργία του ανοσιακού συστήματος που παρουσιάζεται στους ενήλικες άνω των 65 ετών και αποδίδεται με τον όρο «ανοσογήρανση», περιλαμβάνοντας το σύνολο των δυσλειτουργιών αυτών. Όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» ο κ. Δανιηλίδης, με τον όρο αυτό περιγράφουμε τις «μεταβολές των ανοσολογικών λειτουργιών και παραμέτρων που επηρεάζουν και τα δύο κύρια σκέλη της ανοσοαπάντησης, δηλαδή τόσο την κυτταρική όσο και τη χυμική ανοσία, έχοντας ως τελικό αποτέλεσμα τη μείωση των δυνατοτήτων του ανοσιακού συστήματος να αναπτύσσει ικανές αμυντικές, προστατευτικές και ομοιοστατικές ανοσοαπαντήσεις».

Μειωμένη αντίδραση

«Από κλινικής πλευράς, η ανοσογήρανση εκφράζεται όπως είναι αναμενόμενο ως αύξηση της ευαισθησίας στις λοιμώξεις, αλλά και ως φτωχή απόκριση στους εμβολιασμούς, καθώς επίσης και με αυξημένη εμφάνιση κακοηθειών, αλλεργοπαθειών αλλά και αυξημένη επίπτωση αυτοανοσίας. Στους ασθενείς με ηλικία άνω των 65, η ανοσιακή απάντηση έναντι ‘γνωστών’ αντιγόνων διατηρείται σε σχετικά ικανοποιητικά επίπεδα, ενώ η ικανότητα απάντησης έναντι νέων αντιγόνων, όπως τα αντιγόνα του Covid-19, μειώνεται σημαντικά» όπως εξηγεί ο κ. Δανιηλίδης.

Για τον ίδιο λόγο, η μείωση των δεικτών της ειδικής ανοσοαπάντησης μετά την ηλικία των 65 ετών, αποτελούν τους ενοχικούς παράγοντες της αυξημένης ευαισθησίας της τρίτης ηλικίας στον νέο ιό. «Στις σημαντικότερες μεταβολές των παραγόντων της ειδικής ανοσοαπάντησης μετά την ηλικία των 65 ετών περιλαμβάνονται η μειωμένη παραγωγή σημαντικών παραγόντων που αυξάνουν την αντι-ιική άμυνα καθώς και του παράγοντα που είναι υπεύθυνος για την έγκαιρη εκκίνηση της ανοσιακής απάντησης. Πρέπει ακόμη να υπογραμμισθεί ότι παράλληλα αυξάνεται η παραγωγή ουσιών οι οποίες διευκολύνουν την εμφάνιση σε δεύτερο στάδιο, ισχυρών φαινομένων φλεγμονής και οι οποίες στην περίπτωση του Covid-19 έχουν ενοχοποιηθεί για την βαρύτερη κλινική εικόνα στους ηλικιωμένους».

Απουσία τυπικής συμπτωματολογίας

«Στους ασθενείς μεγάλης ηλικίας, η κλινική εικόνα πολλών λοιμώξεων είναι συχνά διαφορετική από εκείνη στους νεότερους ασθενείς, οι λοιμώξεις είναι γενικά βαρύτερες και δεν εμφανίζονται πάντοτε με τυπική συμπτωματολογία, γεγονός το οποίο δυσχεραίνει τη διάγνωση και μερικές φορές την καθυστερεί. Ηλικιωμένοι ασθενείς με σοβαρές λοιμώξεις είναι δυνατό να παρουσιάζουν σχετικά λιγότερα συμπτώματα, ενώ περίπου στο ένα τρίτο είναι δυνατό να απουσιάζει ο πυρετός είτε να είναι μειωμένος, λαμβανομένης υπόψη της βαρύτητας της λοίμωξης. Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε ότι γενικότερα οι λοιμώξεις σε ηλικιωμένο ασθενή είναι δυνατόν να εμφανισθούν με συμπτώματα που ‘αποπροσανατολίζουν’ τον θεράποντα, όπως π.χ. σύγχυση, διέγερση, ψευδαισθήσεις, ίλιγγο, ζάλη, απώλεια ούρων, διαταραχές συμπεριφοράς είτε ακόμη και πτώση. Η εμφάνιση συνεπώς ανάλογων συμπτωμάτων σε ηλικιωμένους, καθιστούν απαραίτητη τη διαφορική διάγνωση από λοίμωξη, και -όπως έχει τονισθεί από το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας- ιδιαίτερα από ουρολοίμωξη», επισημαίνει ο ομότιμος καθηγητής.

*Από την έντυπη έκδοση της “ΜτΚ” στις 18-19 Απριλίου 2020