Αύριο στην Τρίγλια γιορτάζονται τα 2α Καβουνίδια τιμητική γιορτή για τον Φίλιππο Καβουνίδη (1875-1940) – Ο μεγάλος ευεργέτης των Τριγλιανών.
Kείμενο του Δημητρακού Στάθη για τον Ήρωα τις Τρίγλιας
Επιμέλεια: Κοκκαλάς Αλέκος
Γεννήθηκε στην Τρίγλια. Ήταν γιος του Στρατή και της Γνωσιθέας. O πατέρας του, ο Καπετάν Στρατής πέθανε πολύ νέος, την ώρα που προσπαθούσε να κρατήσει μόνος στη θέση του το καΐκι του- τραβηγμένο έξω στη στεριά – που έγερνε από τον αέρα επικίνδυνα., αφήνοντας χήρα και δύο μικρά ορφανά
Πέρασε πολύ δύσκολα νεανικά χρόνια. Αγωνίστηκε να αυτοδημιουργηθεί και να βοηθήσει την μάνα του και τον νεότερο αδελφό του Βασίλη. Ασχολήθηκε με το εμπόριο και έκανε αρκετές τολμηρές δουλείες, με τις οποίες απέκτησε κάποια περιουσία.
Στα 1904 παντρεύτηκε την Αικατερίνη Καλαφάτη, την μικρότερη απ’ όλες τις αδελφές του τότε Μητροπολίτη Δράμας Χρυσοστόμου και αργότερα Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Σμύρνης.
Απέκτησε μαζί της έξι παιδιά: τον Ευστράτιο , τον Χρυσόστομο (Χρυσό), τον Νίκο, τον Βασίλειο (Βάσο) και την Καλλιόπη και την Δωροθέα (Τέα).
Άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο στη θάλασσα, από νωρίς. Παράλληλα με τις εμπορικές του εργασίες, είχε αγοράσει και ένα ιστιοφόρο καΐκι την «Ορθοδοξία» για να μεταφέρει μ ’αυτό τα δικά του εμπορεύματα (1897).
Το 1912 ο Φίλιππος Καβουνίδης αγόρασε το πρώτο του πλοίο. Ήταν η πρώην θαλαμηγός του Κεβίδου της Αιγύπτου «Κιχόνα», την οποία μετασκεύασε σε επιβατηγό πλοίο, το ονόμασε «ΤΡΙΓΛΙΑ» και το δρομολόγησε στα δρομολόγια Πόλη- Τρίγλια- Μουδανιά- Κίο-Αρμουτλί, φυσικά με Τουρκική σημαία. Χάρη στο βαπόρι αυτό είχε τη δυνατότητα να φυγαδεύει πολλούς νέους επίστρατους για να αποφύγουν την τούρκικη στρατιωτική θητεία (αμελέ ταμουρού) και έστελνε κρυφά εθελοντές προς την Ελλάδα, την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων. Το 1914 οι Νεότουρκοι αντιλήφθηκαν τη δράση του αυτή και τον καταδίκασαν σε θάνατο. Εκείνη την εποχή είχε αγόρασει στην Αγγλία ένα φορτηγό πλοίο που το ονόμασε « ΓΝΩΣΙΘΕΑ», του έδωσε δηλαδή το όνομα της μητέρας του.
Τον Ιούλιο του 1914 πήρε την γυναίκα του και τα παιδιά του και με το πρόσχημα ότι θα πάει να δει το νεαγορασμένο του πλοίο του «Γνωσιθέα
Αγωνίστηκε να μεταφέρει το πλοίο «Τρίγλια» στην Ελλάδα γατί οι Τούρκοι δεν το επέτρεπαν και με χίλια δυο τεχνάσματα το κατόρθωσε.
Το «Τρίγλια» μετονομάσθηκε σε «Ελλήσποντο», άλλαξε σημαία, πήρε την Ελληνική και δούλεψε στα Ελληνικά νερά.
Την 1η Αυγούστου 1914, εξερράγη ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος που βρήκε τον Φ. Καβουνίδη στην Ελλάδα με τα δύο πλοία « Ελλήσποντος» και «Γνωσιθέα».
Στο τέλος του πολέμου πούλησε το «Γνωσιθέα» και αντ’ αυτού αγόρασε τα πλοία «Ευστράτιος Καβουνίδης», «Βιθυνία», «Τρίγλια» και «Καλλιόπη» και τα μεγάλα τρικάταρτα ιστιοφόρα – τα μεγαλύτερα Ελληνικά – «Αρχάγγελος» «Γαρουφαλιά» και «Γεώργιος».
Με το τέλος του Α’ παγκοσμίου Πολέμου τα πλοία του Φ. Καβουνίδη «Ευστράτιος Καβουνίδης», «Βιθυνία», και «Ελλήσποντος» εξυπηρετούσαν την γραμμή Κων\πόλεως- Τρίγλιας – Μουδανίων- Κίου-Αρμουτλί.
Εν τω μεταξύ οι Τριγλιανοί που κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν εξορισθεί στην Προύσσα στο εσωτερικό της Μ. Ασίας είχαν επιστρέψει στο χωριό, γυμνοί και κατεστραμμένοι.
Ο Φ. Καβουνίδης μαζί με άλλους εύπορους Τριγλιανούς του εξωτερικού όπως ο Ι.ωάννης Σάπαρης κ.α έσπευσαν να βοηθήσουν τους συμπατριώτες τους.
Ο Φ. Καβουνίδης έστειλε μια σημαντική ποσότητα υφάσματα (μάλλινα) για να ντυθούν όλοι οι γυμνοί και όσα τζάμια χρειαζότανε για να κλειστούν τα κατεστραμμένα σπίτια, τους έστειλε επίσης τα όργανα μιας μουσικής ορχήστρας αγορασμένης στην Ιταλία, για να μαθαίνουν μουσική τα παιδιά.
Αύγουστος 1922: Το μέτωπο στο Εσκί Σεχίρ καταρρέει. Ο Ελληνικός στρατός υποχωρεί. Τα δυσάρεστα μηνύματα φθάνουν στην Τρίγλια. Οι Τριγλιανοί είναι αναστατωμένοι. Τα νέα σπέρνουν σύγχυση και πανικό. Ο παλαιός δήμαρχος Τρίγλιας Στεφανής Κασούρης προτρέπει την δημογεροντία να στείλουν γράμμα στο συμπατριώτη εφοπλιστή Φίλιππο Καβουνίδη, που έμενε στο Καντίκοι της Πόλης, να στείλει τα βαπόρια του για να σωθούν οι πατριώτες.
Ο νέος δήμαρχος γιατρός Κ. Κονδυλένιος έστειλε απεσταλμένους με γράμμα στον Φίλιππο Καβουνίδη παρακαλώντας τον να κάνει ότι μπορεί, να στείλει πλοία, να τους σώσει από το μαχαίρι των Τούρκων, που κατέβαιναν καθώς υποχωρούσε ο Ελληνικός στρατός.
«Συμπατριώτη και φίλε Φίλιππε Καβουνίδη κάνε ότι μπορείς, στείλε όσα καράβια μπορείς, πλήρωσε οτιδήποτε για λογαριασμό μας να σωθούμε, και θα στο χρωστάμε εμείς και τα παιδιά μας.»
Ο Φίλιππος Καβουνίδης καταπιάστηκε αμέσως με την προσπάθεια διάσωσης των συγχωριανών. Την 29ην Αυγούστου στέλνει από την Πόλη τα δικά του πλοία «Τρίγλια» και «Ελλήσποντος» που είχε διαθέσιμα. Ναύλωσε δύο ατμόπλοια, το εγγλέζικο «General Gordon» και το «Χελιδόνι» και τα έστειλε για το ίδιο σκοπό. Ζήτησε να ναυλώσει και το υπερωκεάνειο «Κωνσταντινούπολις» που βρίσκονταν εκείνες τις ημέρες στην Σμύρνη.
Τα πλοία που έστειλε δεν έφθαναν για να σώσουν τους Τριγλιανούς και τους κατοίκους των γειτονικών χωριών, που είχαν συγκεντρωθεί στην παραλία για να σωθούν. Η αποτυχία να ναυλώσει το <Κωνσταντινούπολις> τον έφερε σε απελπισία. Μία άλλη σκέψη που πέρασε από το μυαλό του. Ζήτησε να του δώσουν άδεια να στείλει το μεγάλο πλοίο <Βιθυνία>, που ήταν υπό επισκευή, με το ένα καζάνι αχρηστεμένο. Για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο να μείνει μεσοπέλαγα το βαπόρι σκέφθηκε να έχει μαζί του ένα ρυμουλκό.
Του δόθηκε η άδεια. Πήρε την απόφαση να πάει ο ίδιος στην Τριγλία. Ήταν μεγάλο βαπόρι και δεν μπορούσε να πλησιάσει την παραλία. Στην παραλία της Τρίγλιας δεν είχε μείνει ούτε βάρκα, ούτε καΐκι. Το ρυμουλκό αποδείχθηκε σωτήριο. Πλεύρισε στην προβλήτα, γέμισε κόσμο και τον μετέφερε στο <Βιθυνία>.
Χιλιάδες μπήκαν στο πλοίο. Και ενώ γέμιζαν τα αμπάρια από πράγματα (μπόγους, σεντούκια, κ.α.) και ο κόσμος έψαχνε να βρει μια γωνιά για να κουρνιάσει, ο Φίλιππος Καβουνίδης πήρε το ρυμουλκό μερικούς ναύτες οπλισμένους και βγήκε στη στεριά… στην πατρίδα του την Τρίγλια.
Ο γιος του Χρυσόστομος Φιλά. Καβουνίδης γράφει : < Γύρισε τις εκκλησίες της Τρίγλιας, πήρε τις πιο πολύτιμες θαυματουργικές εικόνες την < ΠΑΝΤΟΒΑΣΙΛΙΣΣΑ> και την ψηφιδωτή < ΑΓΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ>, πήρε δισκοπότηρα, τους ασημένιους σταυρούς των εκκλησιών, πήρε μουσικά όργανα, που ο ίδιος είχε χαρίσει στην Τρίγλια και τα έφερε στο πλοίο. Αργότερα τα παρέδωσε στην Ελληνική Κυβέρνηση.
Ο Φ. Καβουνίδης με όλο τον συναισθηματικό και την αγάπη που είχε για τους συγχωριανούς του καταπιάστηκε με την προσπάθεια διασώσεως τους. Έσπευσε να στείλει το «Τρίγλια»,τον «Ελλήσποντο» που είχε διαθέσιμα και ναύλωσε το «Στρατηγός Γκόρτον», το «ΧΕΛΙΔΟΝΙ» και άλλα μικρά πλοία για τον σκοπό αυτό. Ζήτησε επίσης να ναυλώσει ένα υπερωκεάνιο το «ΚΩΝ\ΠΟΛΙΣ» για να σηκώσει μ’ αυτό όλους τους Τριγλιανούς -Σιγηνούς- Μουδανιώτες και Κιότες, αλλά δεν το άφησαν γιατί ήθελα να το στείλουν στη Σμύρνη. Στο τέλος δεν εστάλη ούτε εκεί. Αλλά τα πλοία που έστειλε δεν έφθαναν να σώσουν όλον τον κόσμο. Στην απελπισία του, ζήτησε να του δώσουν άδεια να στείλει το πλοίο του «Βιθυνία» που ήταν με το ένα καζάνι (υπό επισκευή) ανοικτό. Του δόθηκε η άδεια αφού υποσχέθηκε ότι θα είχε για καλό και για κακό μαζί του και ένα ρυμουλκό. Πράγμα που ήταν μια σωτηρία πρόβλεψη της θείας Πρόνοιας.
Μπήκε ο ίδιος στο πλοίο αυτό παρά τον προσωπικό κίνδυνο που διέτρεχε, σαν καταδικασμένος δύο φορές σε θάνατο από τους Τούρκους, και πήγε στην Τριγλιά. Όλα τα πλεούμενα είχαν φύγει. Δεν είχε μείνει ούτε βάρκα και καθώς το ρυμουλκό ήταν μικρό σκάφος έπεφτε δίπλα στην εξέδρα που είχε κατασκευασθεί με φροντίδες του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου, φόρτωνε τους πρόσφυγες με όσα ρούχα μπορούσε να μεταφέρει κάθε ένας και τα μετέφερε στο πλοίο τους σε μπόγους ή μπαούλα που στεκόταν ανοικτά.
Πολλοί οπλοφορούσαν και κυρίως όσοι κατέβαιναν από τα Μεσόγεια. Μπαίνοντας στο πλοίο αφοπλίζονταν για να αποφευχθούν αιματηροί καυγάδες στην προσπάθεια τους να σωθούν τη ζωή τους. Έτσι σώθηκαν σχεδόν όλοι. Ελάχιστοι Τριγλιανοί επέμεναν να μείνουν στο χωριό, μη θέλοντας να αφήσουν τον τόπο τους. Αυτοί που έμειναν εκεί θα ήταν πραγματικά στο έλεος των Τούρκων.
Ο Φ. Καβουνίδης αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο να πιαστεί αιχμάλωτος βγήκε στην Τρίγλια με συνοδεία οπλισμένων ναυτών του πλοίου και περνώντας από τις εκκλησίες πήρε μαζί του τις θαυματουργές εικόνες της Αγίας Επισκέψεως (εικόνα ψηφιδωτή, μεγάλης αξίας, που είναι τώρα στο Βυζαντινό Μουσείο) και της θαυματουργού της Παναγίας της Παντοβασίλισσας , που είναι τώρα στην ομώνυμα εκκλησία της Ραφήνας Αττικής. Σήκωσε επίσης τα αργυρά σκεύη των εκκλησιών, τα άμφια και τα μουσικά όργανα που παραδόθηκαν αργότερα στην Ελλάδα, στην Βεδική Επιτροπή συγκεντρώσεως εκκλησιαστικών κειμηλίων από τις εκκλησίες της Μ. Ασίας και διατέθηκαν για να εφοδιασθούν οι νέες εκκλησίες των προσφυγικών συνοικιών. To «Βιθυνία», γεμάτο ως τα κατάρτια, μετέφερε στη Ραιδεστό τους τελευταίους Τριγλιανούς και τους έσωσε τη ζωή. Για να εξασφαλίσει την ζωή των λίγων που θέλησαν να μείνουν ο Φ. Καβουνίδης πήρε μαζί του στο «Βιθυνία» τις οικογένειες των μπέηδων της Τρίγλιας σαν ομήρους.
Έτσι δεν χάθηκαν και οι τελευταίοι που έμειναν στην Τρίγλια. Και κατόρθωσαν αργότερα να φύγουν οι περισσότεροι και σωθούν κι αυτοί. Το « Ελλήσποντος» έπειτα μετέφερε τους Τριγλιανούς πρόσφυγες κατευθείαν στην Ραφήνα Αττικής.
Με την συνείδηση ήσυχη ότι έκανε το καθήκον του ξαναγύρισε στην οικογένειά του στην Πόλη. Μόλις όμως μπήκαν οι Τούρκοι στην Τρίγλια δημοσίευσαν κατάλογο των προγραμμένων. Πρώτος ήταν στον κατάλογο ο Σμύρνης Χρυσόστομος και δεύτερος ο Φίλιππος Καβουνίδης.
Έτσι για δεύτερη φορά αναγκάστηκε να φύγει και πάλι κρυφά από την Πόλη καταδικασμένος άλλη μια φορά σε θάνατο από τους Τούρκους.
Αυτή τη φορά εγκαταστάθηκε μόνιμα πια στον Πειραιά.
Με την έδρα αυτή συνέχισε τις επιχειρήσεις του ως το τέλος της ζωής του που ήρθε το 1940 λίγες μέρες ύστερα από την ιταλική επίθεση στο Αλβανικό μέτωπο.
Τα τελευταία χρόνια του έμενε σχεδόν μόνιμα στην Ν. Τρίγλια – Ραφήνα Αττικής, όπου έκτισε σπίτι, θέλοντας να βοηθήσει στην δημιουργία σχολείου κ.λ.π. για τα οποία διέθεσε διάφορα ποσά.
Στην Ραφήνα, ψηλά στο λοφίσκο της Παναγίτσας που αγνάντευε τη θάλασσα προς τη Μ. Ασία, διάλεξε μόνος του λίγους μήνες πριν πεθάνει – σαν από προαίσθημα – τη θέση του τάφου και έβαλε να τον ετοιμάσουν.
Εκεί αναπαύεται ανάμεσα στους Τριγλιανούς που είχε τόσο αγαπήσει γιατί ήταν σάρκα από τη σάρκα τους .
Η κοινότητα Ραφήνας τίμησε τον Φίλιππο Καβουνίδη με το όνομα της οδού και με προτομή, τον Ιούλιο 1976 επί προεδρίας Θανάση Πιστικίδη, στην πλατεία του Αγίου Νικολάου που δεσπόζει σε όλο τον Ευβοϊκό κόλπο. Η κοινότητα Ν. Τρίγλιας Χαλκιδικής έστησε την προτομή του, δίπλα στην προτομή του Χρυσοστόμου Σμύρνης, στην κεντρική πλατεία της κωμόπολης που φέρει το όνομα «Χρυσοστόμου Σμύρνης».
Πηγή φώτο: irafina.gr
