Ανάμεσα στις πολλές όμορφες τοποθεσίες της Χαλκιδικής, η Συκιά κατέχει ξεχωριστή θέση: είναι η μεγαλύτερη, παλιότερη μα και πιο απομονωμένη κωμόπολη στη χερσόνησο της Σιθωνίας (όπως ονομάζεται το λεγόμενο «μεσαίο πόδι»). Επιπλέον, βρίσκεται σε ένα παραθαλάσσιο τοπίο μοναδικής ωραιότητας, απολαμβάνοντας μεγαλοπρεπή θέα στο Άγιο Όρος.
Χτισμένη σε υψόμετρο 40 μέτρων, 3 περίπου χιλιόμετρα από μια εκτεταμένη ακτογραμμή που βλέπει στον Σιγγιτικό κόλπο, η Συκιά έχει 3.853 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011). Οι περισσότεροι ασχολούνται με την αλιεία, τη γεωργία και τη μελισσοκομία, ενώ στη ζωή τους έχει μπει δυναμικά και ο τουρισμός εδώ και κάποια χρόνια.
Λόγω της προνομιακής της γεωγραφικής θέσης στη Χαλκιδική, αλλά και του ορυκτού πλούτου που υπήρχε εκεί κατά την αρχαιότητα, η Συκιά πρωτοκατοικήθηκε ήδη από το 1000 π.Χ. Μάλιστα, ο οικισμός που αποκαλύφθηκε στον λόφο Κούκος δείχνει να είχε εμπορικές σχέσεις ακόμα και με τη νότια Ελλάδα.
Οι ρίζες του σημερινού χωριού χάνονται στα βυζαντινά χρόνια, στα μετόχια που είχαν οι μονές του Αγίου Όρους στον εύφορο κάμπο της περιοχής. Δεν αποκλείεται να ιδρύθηκε με το όνομα Λογγός ήδη από τον 13ο αιώνα, έχοντας διασυνδέσεις με τη μονή Μεγίστης Λαύρας. Τότε βέβαια βρισκόταν στην παραλιακή θέση «Παλαιοχώρι», από όπου μετοίκησε στη σημερινή ως μέτρο προστασίας εναντίον των πειρατών της εποχής. Η πρώτη σίγουρη αναφορά σε Συκιά ανάγεται στην Τουρκοκρατία (1521), ενώ περιγράφεται ως οργανωμένος οικισμός σε έγγραφο του 1569. Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το συγκεκριμένο όνομα γιατί χτίστηκε γύρω από μια γέρικη συκιά.
Ως τις αρχές του 18ου αιώνα η Συκιά είχε εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες κτηματικές περιφέρειες της Χαλκιδικής, πράγμα που την κατέστησε σημαντικό οικονομικό μα και διοικητικό κέντρο. Το 1821 πήρε δυναμικά μέρος στην Ελληνική Επανάσταση, που όμως δεν μπόρεσε να ριζώσει στη Μακεδονία, ενώ το 1854 έγινε επίκεντρο της (επίσης αποτυχημένης) εξέγερσης του Τσάμη Καρατάσου. Μάλιστα, τα γεγονότα καταγράφει κι ένα δημοτικό τραγούδι της εποχής. Το χωριό θα απελευθερωνόταν τελικά τον Νοέμβριο του 1912, κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου.
3 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στη Συκιά
Η τουριστική ανάπτυξη της Συκιάς έχει βασιστεί στην πανέμορφη ακτογραμμή της και στα καταπληκτικά, τιρκουάζ νερά των παραλιών που διαμορφώνονται εκεί –οπότε είναι το καλοκαίρι που κορυφώνεται η ροή των επισκεπτών. Επειδή όμως η θέση της είναι προς το εσωτερικό της Σιθωνίας, στους πρόποδες πράσινων λόφων, την καθιστά ιδανικό προορισμό για κάθε εποχή του χρόνου. Επιπλέον, το σημαντικό της παρελθόν εγγυάται ότι υπάρχουν κι άλλα αξιοθέατα, πέρα από την όμορφη θάλασσα και την καταπληκτική θέα στο Άγιο Όρος.
Κάντε μια βόλτα στην παλιά συνοικία
Η μακραίωνη παρουσία της Συκιάς και το σπουδαίο της παρελθόν ως σημαντικού εμπορικού και διοικητικού κέντρου της Σιθωνίας αντικατοπτρίζεται στη λεγόμενη «παλιά συνοικία» της σύγχρονης κωμόπολης.
Μια περιήγηση στα στενά θα σας μεταφέρει στον 19ο αιώνα, όταν ακόμα η περιοχή ήταν τουρκοκρατούμενη. Εδώ, τα περισσότερα σπίτια έχουν μείνει όπως ήταν τότε, ανοίγοντας έτσι γραφικό «παράθυρο» προς ένα μακρινό και πολύ διαφορετικό παρελθόν. Αρχιτεκτονικά, τα οικήματα αυτά διατηρούν στοιχεία της παραδοσιακής μοναστικής αρχιτεκτονικής, η οποία επικρατούσε τότε στην περιοχή λόγω των στενών σχέσεων με το Άγιο Όρος.
Δείτε την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου
Χρονολογούμενη στο 1819, η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς συνοικίας της Συκιάς. Είναι τρίκλιτη βασιλική με ξύλινη στέγη, την οποία κατασκεύασαν ειδικευμένοι τεχνίτες της μακεδονικής σχολής, οι οποίοι προσκλήθηκαν στο τότε κεφαλοχώρι από το Ζουπάνι της Κοζάνης.
Το 1821, λόγω της συμμετοχής της στην Ελληνική Επανάσταση, η Συκιά δέχτηκε επίθεση από τον Οθωμανικό στρατό, στα πλαίσια της οποίας κάηκε σημαντικό τμήμα του ναού. Όταν επανήλθε η ειρήνη το Άγιο Όρος βοήθησε τους κατοίκους να τον επισκευάσουν (1839). Η εκκλησία ξανακάηκε κατά τα γεγονότα του 1854, επί της εξέγερσης του Τσάμη Καρατάσου, ο οποίος έστειλε προσωπικά τα χρήματα για την εκ νέου ανοικοδόμησή της το 1861.
Περάστε από το Παλιό Σχολείο
Οι ντόπιοι το αποκαλούν «Παρθενώνα της Συκιάς», λόγω των νεοκλασικών του χαρακτηριστικών (π.χ. πεσσοί, πεσσόκρανα, κορνίζες ανοιγμάτων κτλ.). Χτίστηκε το 1870 σε περίοπτη, κεντρική θέση, πάνω σε λοφίσκο, με στόχο να λειτουργήσει ως δημοτικό σχολείο (όπως και έγινε).
Πρόκειται για έργο του διαπρεπή αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη, ο οποίος το κατασκεύασε από ντόπιο γρανιτόλιθο γκρίζου χρώματος, φροντίζοντας προσωπικά για τα προαναφερθέντα διακοσμητικά στοιχεία. Χάρη σε αυτά, το Σχολείο αναδείχθηκε σε ένα από τα εντυπωσιακότερα κτήρια όλης της Χαλκιδικής των τελών του 19ου αιώνα.
Πηγή:travel.gr