Πάνω από 10 εκατομμύρια τόνοι Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), τόσο από δημόσια όσο και από ιδιωτικά έργα, παράγονται στην Ελλάδα ετησίως, όμως στην πλειονότητά τους οι ποσότητες αυτές απορρίπτονται ανεξέλεγκτα σε μη εγκεκριμένους χώρους, προκαλώντας ανυπολόγιστη ζημία στο περιβάλλον.
Μόνο στη Χαλκιδική, οι ανεξέλεγκτες αποθέσεις ΑΕΚΚ τα τελευταία χρόνια υπολογίζονται σε ένα εκατομμύριο τόνους, ενώ ο αριθμός των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης ξεπερνάει τους 50.
Ανεξέλεγκτος μπαζότοπος στη Χαλκιδική
Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζουν μια θλιβερή εικόνα της χώρας: σε αστικές περιοχές, σε ποτάμια, σε λίμνες και σε δάση, παντού πετάγονται από ασυνείδητους υλικά ανακαινίσεων ακόμη και επικίνδυνες πλάκες αμιάντου.
«Μετά από σχεδόν εννέα χρόνια εφαρμογής της νομοθεσίας για τα ΑΕΚΚ και την ίδρυση των πρώτων Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για ΑΕΚΚ, το ποσοστό των αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων από δημόσια και ιδιωτικά έργα που συλλέγεται σήμερα δεν ξεπερνάει το 20%, όταν μάλιστα η νομοθεσία προβλέπει ότι μέχρι το 2020 θα πρέπει να επεξεργάζεται και να αξιοποιείται το 70%», λέει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΑΝΑΚΕΜ (Ανακύκλωση ΑΕΚΚ Κεντρικής Μακεδονίας Α.Ε.), Ηλίας Δημητριάδης.
Σύμφωνα με τον κ. Δημητριάδη, τα μεγαλύτερα προβλήματα στην ανακύκλωση των ΑΕΚΚ είναι τα εξής:
- Οι δημόσιες υπηρεσίες που θα πρέπει να εφαρμόζουν τις διατάξεις για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ, τις εφαρμόζουν ελλιπώς με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη απώλεια ΑΕΚΚ από τα δημόσια αλλά και τα ιδιωτικά έργα. Αυτό συμβαίνει διότι μέχρι και σήμερα δεν έχει εκδοθεί μια ερμηνευτική εγκύκλιος από τα αρμόδια υπουργεία (Περιβάλλοντος και Υποδομών), η οποία θα αποσαφηνίζει γκρίζες ζώνες που έχουν προκύψει από τις διατάξεις της ΚΥΑ 36259/2010. Έτσι, π.χ. στα ιδιωτικά έργα δίνεται από την ίδια την ΚΥΑ η δυνατότητα στο κάθε υπόχρεο διαχείρισης να… «ξεγελάσει» το νόμο και να υποβάλλει απλώς μια υπεύθυνη δήλωση ότι θα συνεργαστεί με Σύστημα Ανακύκλωσης ως προϋπόθεση για την έκδοση οικοδομικής άδειας. Επίσης, σημαντικός παραγωγός ΑΕΚΚ στη χώρα είναι οι ξενοδοχειακές μονάδες, οι οποίες ετησίως πραγματοποιούν ανακαινίσεις και επεκτάσεις εκδίδοντας απλά άδεια για εργασίες μικρής κλίμακας, για τις οποίες δεν απαιτείται να εφαρμόζεται η διαδικασία της εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΕΚΚ. Στα δημόσια έργα, μέχρι και το 2017 ο παραγωγός των ΑΕΚΚ που αποτελούσε κάθε δημόσιος φορέας που δημοπρατούσε ένα έργο δεν αναλάμβανε το κόστος της ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα αυτό να το επωμίζονταν οι εκάστοτε ανάδοχοι, οι οποίοι με τη σειρά τους έπρατταν ό,τι δυνατό για να αποφύγουν την εν λόγω υποχρέωση.
- Η παντελής έλλειψη ελέγχου από τις αρμόδιες υπηρεσίες (περιβάλλοντος, αστυνομία κλπ.) ή/ και η ανεπαρκής επέμβασή τους σε περιπτώσεις καταγγελιών εξυπηρετούν την ανεξέλεγκτη διάθεση των ΑΕΚΚ που εφαρμόζουν ιδιώτες αλλά και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης (Α’ και Β’ Βαθμού) προκειμένου να κάνουν εξυπηρετήσεις.
- Στα ιδιωτικά έργα υπάρχει επίσης έλλειψη ελέγχου σε ό,τι αφορά τις κατασκευές, εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις τα ΑΕΚΚ διατίθενται στο έδαφος, προκειμένου να αποφευχθεί το κόστος της εναλλακτικής διαχείρισης. Λόγω της ελλιπούς πρόβλεψης στις διατάξεις της ΚΥΑ για τη διενέργεια ελέγχων αλλά και σαφείς κυρώσεις κυριαρχεί ανομία και ανεξέλεγκτες καταστάσεις στις κατασκευές και κατεδαφίσεις.
- Η ύπαρξη Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης με Συλλογικό χαρακτήρα που όμως έχουν μία μόνο συνεργαζόμενη μονάδα και δρουν αδιαμφισβήτητα με γνώμονα το κέρδος της επιχείρησης ανακύκλωσης με την οποία συνεργάζονται βλάπτουν το θεσμό και επιτρέπουν παραβατικές συμπεριφορές δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνισμό στα ΣΣΕΔ που λειτουργούν προσανατολισμένα στις διατάξεις του νόμου. Τα εν λόγω Συστήματα δεν αξιολογούνται με ορθό τρόπο από τον αρμόδιο φορέα που είναι ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης εφόσον αυτός είναι μονίμως υποστελεχωμένος (επτά άτομα για 22 Συστήματα Ανακύκλωσης) με αποτέλεσμα να μην κρίνονται για τα πεπραγμένα τους παρά μόνο να συνεχίσουν να υπολειτουργούν εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα.
- Η έλλειψη Μονάδων ανακύκλωσης σε κάποιες περιοχές ή ακόμα και η έλλειψη πυκνότερου δικτύου εξυπηρέτησης με Μονάδες Ανακύκλωσης σε απομακρυσμένες περιοχές αποτελούν αιτία απώλειας μεγάλων ποσοτήτων ΑΕΚΚ που καταλήγουν σε ρέματα, δάση αλλά και στις πλευρές εθνικών και επαρχιακών οδών
- Η αργή εξέλιξη των ΣΣΕΔ δεν επιτρέπει τη δημιουργία διαφημιστικών σποτ για τη βελτίωση της συνείδησης των πολιτών κυρίως λόγω απώλειας εισφορών
Η ΑΝΑΚΕΜ Α.Ε. είναι ένα από τα πρώτα εγκεκριμένα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με μετόχους τεχνικές εταιρείες της Θεσσαλονίκης δραστηριοποιούμενες στις κατασκευές και στη διαχείριση αποβλήτων.
Οι διαχειριζόμενες ποσότητες ΑΕΚΚ μέσω της ΑΝΑΚΕΜ Α.Ε. αυξάνονται με μέσο ποσοστό 79% ετησίως, αγγίζοντας τους 1.130.000 τόνους. Τα απόβλητα υφίστανται επεξεργασία στις συνεργαζόμενες μονάδες και αξιοποιούνται σε ποσοστό έως και 95%, κάτι που εντάσσει τη δραστηριότητα στο πεδίο της κυκλικής οικονομίας, που έχει πλέον απόλυτη προτεραιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Από την επεξεργασία ΑΕΚΚ παράγονται δευτερογενή προϊόντα, εκ των οποίων, κατά την εξαετή λειτουργία του ΣΣΕΔ, ποσότητα της τάξης των 520.000 τόνων διατέθηκε προκειμένου να αξιοποιηθεί ως υλικό στην κατασκευή δημόσιων και ιδιωτικών έργων υποδομής ή ως υλικό επίχωσης», λέει ο κ. Δημητριάδης.
Για τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων δευτερογενών προϊόντων και την παράλληλη μείωση των πρωτογενών εξορυκτικών πρώτων υλών, η ΑΝΑΚΕΜ Α.Ε. συμμετείχε σε ερευνητικό πρόγραμμα του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, ενώ το 2019 συμμετέχει σε ευρωπαϊκό εταιρικό σχήμα που προετοιμάζει πρόταση έργου για την αξιοποίηση των ΑΕΚΚ στο πρόγραμμα HORIZON 2020.
Πηγή: greenagenda.gr