Οι Δέκα Εντολές του Ράσελ

Δεν μας αρέσουν οι «εντολές» αλλά όταν γράφει ο Μπέρτραντ Ράσελ ακούμε

1. Μην αισθάνεσαι απολύτως σίγουρος για τίποτα.

2. Μη νομίζεις ότι αξίζει να προχωρήσεις στην απόκρυψη αποδεικτικών στοιχείων, γιατί τα στοιχεία σίγουρα θα έρθουν στο φως.

3. Ποτέ μην προσπαθείς να αποθαρρύνεις τη σκέψη, γιατί είναι σίγουρο ότι θα επιτύχεις.

4. Όταν σου εναντιωθούν, ακόμα και αν είναι η ίδια η οικογένειά σου, προσπάθησε να το ξεπεράσεις με επιχειρήματα και όχι με αυθεντία, γιατί μια νίκη που βασίστηκε στην αυθεντία δεν είναι πραγματική, είναι απατηλή.

5. Μην έχεις κανένα σεβασμό για την αυθεντία (δικαιοδοσία/εξουσία/αρχή) των άλλων, γιατί πάντα υπάρχουν αντίθετες αυθεντίες που μπορούν να βρεθούν.

6. Μη χρησιμοποιείς εξουσία για να καταπιέζεις απόψεις που νομίζεις επιβλαβείς, γιατί αν το κάνεις, οι απόψεις θα καταπιέσουν εσένα.

7. Μη φοβάσαι να είσαι εκκεντρικός στην άποψή σου, γιατί κάθε «άποψη» που είναι τώρα αποδεκτή ήταν κάποτε εκκεντρική.

8. Βρες περισσότερη ευχαρίστηση στην ευφυή διαφωνία από την παθητική συμφωνία, γιατί, αν εκτιμάς την ευφυΐα όπως θα έπρεπε, η πρώτη συνεπάγεται βαθύτερη συμφωνία από τη δεύτερη.

9. Να είσαι σχολαστικά φιλαλήθης, ακόμα και αν η αλήθεια είναι άβολη, γιατί είναι πιο άβολο όταν προσπαθείς να την κρύψεις.

10. Μην αισθάνεσαι ζήλεια για την ευτυχία αυτών που ζουν σε παραδείσους ανόητων, γιατί μόνο ένας ανόητος θα νόμιζε ότι αυτό είναι ευτυχία.

Ο Μπέρτραντ Άρθουρ Γουίλιαμ Ράσελ (18 Μαΐου 1872 – 2 Φεβρουαρίου 1970) ήταν Βρετανός φιλόσοφος, μαθηματικός και ειρηνιστής. Έκανε κριτική στα πυρηνικά και στην εισβολή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Το 1950 κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Απεχθανόταν κάθε είδους φανατισμό και η δήλωσή του είναι χαρακτηριστική: «Δεν θα πέθαινα ποτέ για τις ιδέες μου, γιατί μπορεί να έκανα λάθος».

«Η αγάπη είναι σοφή, το μίσος ανόητο»

Ποια είναι η ουσία της ζωής, κύριε Ράσελ; «Θα ήθελα να πω δύο πράγματα. Ένα πνευματικό και ένα ηθικό. Το πνευματικό που θα ήθελα να πω είναι το εξής: όταν μελετάς οποιοδήποτε θέμα ή εξετάζεις οποιαδήποτε φιλοσοφική σκέψη, να αναρωτιέσαι μόνο για το ποια είναι τα πραγματικά γεγονότα και ποια η αλήθεια που αυτά επιβεβαιώνουν. Ποτέ μην αφεθείς να αποσπάσαι είτε από αυτό που θέλεις να πιστεύεις, είτε από αυτό που νομίζεις πως θα ευεργετούσε την κοινωνία αν γινόταν πιστευτό. Αλλά κοίτα μόνο ποια είναι τα πραγματικά γεγονότα.

Το ηθικό που έχω να πω είναι πολύ απλό. Θα έλεγα ότι η αγάπη είναι σοφή και το μίσος είναι ανόητο. Σε αυτόν τον κόσμο, που ολοένα και αλληλοσυνδέεται, πρέπει να μάθουμε να ανεχόμαστε ο ένας τον άλλο. Πρέπει να μάθουμε να ανεχόμαστε το γεγονός ότι μερικοί άνθρωποι θα λένε πράγματα που δε μας αρέσουν. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να συνυπάρξουμε. Και αν πρέπει να ζήσουμε μαζί και όχι να πεθάνουμε μαζί, πρέπει να μάθουμε σε ένα είδος φιλανθρωπίας και σε ένα είδος ανεκτικότητας, που είναι απολύτως ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση της ανθρώπινης ζωής σε αυτόν τον πλανήτη.

Στο πρώτο βίντεο-απόσπασμα από τη συνέντευξή του στον John Freeman για την τηλεοπτική σειρά του BBC Face-to-Face (4 Μαρτίου 1959), απαντά στο ερώτημα τι θα άξιζε να αφήσει στην επόμενη γενιά ως κληρονομιά-μάθημα ζωής.