James Douglas Morrison - ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ

Ο James Douglas (Jim) Morrison είναι θαμμένος στο κοιμητήριο Père Lachaise στο ανατολικό Παρίσι. Από τις αρχές τις δεκαετίας του 90, μία απλή επιτύμβια στήλη τοποθετήθηκε στο μνήμα από τον πατέρα του George Stephen, η οποία φέρει στα ελληνικά την φράση “ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ’. ‘Όμως ποια μπορεί να είναι η ακριβής ερμηνεία της φράσης αυτής;

Ο τάφος του Morrison κατέληξε να είναι ένας από τους ποιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της πόλης σχεδόν αμέσως μετά τον θάνατό του. (Κάπου άκουσα ότι ήταν να μεταφερθούν τα οστά του στην Αμερική πριν μερικά χρόνια αλλά οι Γάλλοι ξέρουν να εκμεταλλεύονται τουριστικά το κάθε τι, οπότε σιγά μην άφηναν το κελεπούρι! Να τα ακούνε κάποιοι κύριοι εδώ που έχουμε πραγματικά αξιοθέατα σε αξιοθρήνητη κατάσταση, ενώ άλλοι ξέρουν να επενδύουν και στο παραμικρό «εδώ έσπασε τον αστράγαλο του ο Ναπολέων» ας πούμε…)

Η πλάκα που τοποθετήθηκε αρχικά από τις γαλλικές αρχές στον τάφο κλάπηκε το 1973. Το 1981 μια προτομή κατασκευάστηκε από τον Κροάτη γλύπτη Mladen Mikulin η οποία τοποθετήθηκε μαζί με μία νέα ταφόπλακα. Σύντομα, βάνδαλοι αφαίρεσαν το πρόσωπο της προτομής και ότι απέμεινε κλάπηκε εκ νέου το 1988. Το 1990 ο πατέρας του Morrison επισκέφθηκε τον τάφο και τοποθέτησε την απλή πλάκα με την ελληνική επιγραφή η οποία παραμένει έως και σήμερα.

Όσο για το νόημα της φράσης, μια ευθεία προσέγγιση ερμηνείας της σε νέα ελληνικά θα μας οδηγήσει σε τελείως λάθος συμπέρασμα.

Στωικισμός

Η φιλοσοφία αυτή πείρε το όνομα της από την λέξη στοά. Ο Ζήνων ο Κιτιέας ίδρυσε αυτό το φιλοσοφικό κίνημα στην Ποικίλη Στοά στην Αθήνα (δεν σώζεται σήμερα) στις αρχές του τρίτου αιώνα π.Χ, και σύντομα είχε μεγάλη απήχηση στην Ελλάδα και στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Αυτό μέχρι το 529 μ.Χ, όταν ο Ιουστινιανός ο πρώτος διέταξε να κλείσουν όλες οι Στωικές σχολές μια και θεώρησε ότι είχε χαρακτήρα παγανιστικό, πράγμα που ερχόταν σε αντίθεση με την Χριστιανική του πίστη. Εκτός από τον Ζήνωνα, ο έλληνας φιλόσοφος Κλεάνθης και αργότερα ρωμαίοι, όπως ο Κάτων ο νεώτερος, ο Σενέκας ο νεότερος, ο Μάρκος Αυρίλιος και ο Επίκτητος έχουν συνδεθεί με τον Στωικισμό. Οι Στωικοί πίστευαν ότι ασκώντας τον αυτοέλεγχο κυριαρχώντας σε πάθη και αισθήματα είναι πιθανό κάποιος να βρει την αρμονία με τον εαυτό του και με το σύμπαν.

Μερικές βασικές αρχές του Στωικισμού είναι;

Κάθε ψυχή έχει την ελεύθερη βούληση να δρα, και αυτή η δράση της ψυχής είναι άποψη.
Η πνευματική καλλιέργεια επιτυγχάνεται αναζητώντας το καλό.
Οι θεμελιώδεις αρετές είναι η σύνεση, η δικαιοσύνη, η γενναιότητα και η εγκράτεια.
Το μονοπάτι για την προσωπική ευτυχία και εσωτερική γαλήνη περνά μέσα από την εξάλειψη κάθε επιθυμίας για την κατοχή και επιρροή επί αγαθών τα οποία είναι έξω από τον έλεγχο κάποιου, καθώς και διαμέσου ενός τρόπου ζωής χωρίς ελπίδα ή φόβο για το μέλλον.
Κάθε ένας έχει μια ξεχωριστή σχέση με το Όλον.
Κάποιος να ζει συμφωνία με την κοσμική και ανθρώπινη φύση.
Είναι παράλογο να επιζητάς κάτι που δεν είναι θέλημα θεού, έτσι συντόνισε τον εαυτό σου με την εσώτερη και ανθρώπινη φύση και ζήσε ευτυχισμένα.
Ζήσε σύμφωνα με την δική σου προσωπική φύση.

Τέλος σύμφωνα με την φιλοσοφία του Επίκτητου, «…κάθε άνθρωπος έχει ένα εσωτερικό πνεύμα-φύλακα, ένα θεό μέσα του, που δεν κοιμάται ποτέ, έτσι ακόμη και στο σκοτάδι και τη μοναξιά, δεν είμαστε ποτέ μόνοι, γιατί ο θεός είναι μέσα μας, το προσωπικό, δικό μας πνεύμα-φύλακας.»

Το πνεύμα στο οποίο αναφέρεται ο Επίκτητος είναι προφανώς παρόμοιο με τον φύλακα-άγγελο που συναντάμε στον Χριστιανισμό. (Στωικισμός και Χριστιανισμός έχουν πολλά κοινά σημεία αν κάποιος θα ήθελε να εμβαθύνει περισσότερο.)

Δαίμονας στα αρχαία ελληνικά σημαίνει πνεύμα, και η λέξη καθαυτή δεν περιέχει καμία αρνητική έννοια. Προέρχεται από την λέξη «δαιείν» που σημαίνει διανέμω, μοιράζω. Στους αρχαίους χρόνους, οι θεότητες που διένεμαν το πεπρωμένο και θεωρούνταν αυτές που άλλαζαν τη ζωή καλούνταν Δαίμονες. Έτσι, ό προστάτης δαίμονας που ζούσε μέσα στον άνθρωπο από την γέννηση έως το θάνατό του, και φρόντιζε για την προσωπική εξέλιξη και ευημερία (κάτι σαν τον φύλακα-άγγελο) καλούνταν Δαίμων Εαυτού.

Τώρα μπορούμε να καταλάβουμε το πραγματικό νόημα της φράσης “ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ”. Κατά, σύμφωνα με το τι προτείνει η συνείδηση πως είναι σωστό και ίσως αδιαφορώντας για το τι πιθανόν λένε οι άλλοι, ή αλλιώς «σύμφωνα με το δικό του πνεύμα», μία ιδέα που οι Στωικοί ασπαζόταν και το πιθανότερο οι συγγενείς του Morrison ήθελαν να μεταφέρουν δια μέσου της επιγραφής αυτής. Κατά την διάρκεια της σύντομης ζωής του, ο James ενήργησε σύμφωνα με τον προσωπικό του εσώτερο θεό και όχι σύμφωνα με τους κοινωνικούς κανόνες.