Σύμφωνα με πηγή η οποία γνωρίζει τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των ενδιαφερομένων και του υπουργείου Παιδείας, αρχικό ενδιαφέρον για την ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα έχει εκφραστεί από δέκα και πλέον εκπαιδευτικούς φορείς. «Δεν ξέρουμε πόσοι απ’ αυτούς θα προχωρήσουν από τώρα στην ίδρυση παραρτημάτων ή θα περιμένουν να το κάνουν λίγο αργότερα», αναφέρει στη «ΜτΚ» η ίδια πηγή.
Σημειώνει πάντως ότι «από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος θα λειτουργήσουν σίγουρα τέτοια παραρτήματα, πρωτίστως στο λεκανοπέδιο, αλλά ενδεχομένως και στη Θεσσαλονίκη». Αναφέρει, μάλιστα, ως παράδειγμα το κρατικό πανεπιστήμιο της Σορβόννης το οποίο έχει ενημερώσει τον υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη για το ενδιαφέρον του να λειτουργήσει δύο παραρτήματά του σε Αθήνα και Πειραιά. Προς τον σκοπό αυτό έχει μάλιστα αγοράσει ήδη έκταση για κατασκευή campus στο Μαρούσι. «Η γεωγραφική θέση της χώρας μας, το κλίμα της, ο πολιτισμός της, το γεγονός ότι είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βεβαίως και το χαμηλότερο κόστος διαβίωσης σε σχέση με άλλες χώρες αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα για μία τέτοια επένδυση από ξένα, όχι κατ’ ανάγκη ιδιωτικά πανεπιστήμια», επισημαίνει κυβερνητικός παράγοντας.
Έτοιμο το Ανατόλια
Σύμφωνα με πληροφορίες ενδιαφέρον για τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων έχει εκδηλωθεί και για την περιοχή της Θεσσαλονίκης. Ποιο προχωρημένη προετοιμασία φαίνεται να έχει κάνει ένα από τα παλαιότερα και ιστορικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης, το Κολλέγιο Ανατόλια το οποίο κλείνει φέτος έναν αιώνα ζωής.
Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια Δρ. Πάνος Βλάχος αναφέρει ότι «η ψήφιση του νόμου που επιτρέπει τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα ήταν μία αναγκαία πρωτοβουλία με την οποία επιτυγχάνονται δύο στόχοι. Πρώτον, προσφέρονται περισσότερες επιλογές σε χιλιάδες παιδιά τα οποία αναγκάζονται να καταφύγουν σε άλλες χώρες για να σπουδάσουν, μόνο στην Κύπρο υπολογίζεται ότι σπουδάζουν περίπου 25.000 έλληνες. Δεύτερον, διότι η λειτουργία αυτών των ιδρυμάτων μπορεί, σε συνδυασμό και με τα δημόσια πανεπιστήμια, να καταστήσει την Ελλάδα διεθνή προορισμό για υψηλού επιπέδου προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές».
Ο κ. Βλάχος τονίζει πως «εμείς ως Ανατόλια, μέσω του ACT (American College of Thessaloniki) λειτουργούμε ως πανεπιστήμιο, ήδη από το 1997. Το ΑCT είναι ένα μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα και αποτελεί το τμήμα πτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών του Κολεγίου μας. Είναι αναγνωρισμένο στις ΗΠΑ από την Επιτροπή για Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης του New England Commission of Higher Education (NECHE), τον οργανισμό που πιστοποιεί μερικά από τα καλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως τα Harvard και Yale, ενώ παράλληλα τα πτυχιακά προγράμματα του ACT έχουν και ευρωπαϊκή πιστοποίηση μέσω του Open University της Μ. Βρετανίας. Συνεπώς έχουμε πλήρη ετοιμότητα για να καταθέσουμε τον σχετικό φάκελο στο υπουργείο Παιδείας μόλις ανοίξει η διαδικασία».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ανατόλια «πρόθεσή μας είναι να λειτουργήσουμε αρχικά τρεις Σχολές: Οικονομίας και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και Τεχνολογικών Επιστημών. Χωροταξικά θα λειτουργήσουμε στο υπάρχον campus του Ανατόλια, έκτασης ογδόντα στρεμμάτων και ήδη επεκτείνουμε τις κτιριακές εγκαταστάσεις μας.
Διαθέτουμε υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκό προσωπικό, αλλά παράλληλα, έχουμε αρχίσει να κάνουμε και επιπλέον προσλήψεις. Συγκεκριμένα, έχουμε ήδη τρεις Έλληνες πανεπιστημιακούς οι οποίοι επέστρεψαν από το εξωτερικό κι αυτό έχει μεγάλη αξία. Είναι πολύ σημαντικό να επαναπατριστούν άνθρωποι υψηλού επιστημονικού επιπέδου οι οποίοι είχαν εγκαταλείψει τη χώρας μας τα προηγούμενα χρόνια».
Ο κ. Βλάχος δηλώνει ότι το Ανατόλια είναι σε πλήρη ετοιμότητα «ό,τι ζητά το υπουργείο εμείς το έχουμε ήδη έτοιμο. Θα περιμένουμε τις τελικές λεπτομέρειες όπως αυτές θα προσδιοριστούν από τις υπουργικές αποφάσεις ώστε να οριστικοποιήσουμε τον φάκελο και να τον καταθέσουμε στο υπουργείο Παιδείας».
Άλλες περιπτώσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» ενδιαφέρον για λειτουργία παραρτημάτων ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στη Θεσσαλονίκη υπάρχει και από άλλους εκπαιδευτικούς φορείς και κολέγια. Σε αυτούς περιλαμβάνονται πανεπιστήμια από την Κύπρο, το Μητροπολιτικό Κολέγιο το οποίο έχει περισσότερους από 10.000 σπουδαστές, αρκετοί από τους οποίους φοιτούν στο παράρτημα του κολεγίου το οποίο λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, σύμφωνα με πηγή του υπουργείου Παιδείας υπάρχει κινητικότητα εκ μέρους ενός μεγάλου Ιατρικού Ομίλου ο οποίος δραστηριοποιείται στο χώρο της Υγείας στην πόλη για λειτουργία Ιατρικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με κάποιο από τα πανεπιστήμια της Κύπρου.
Την περίοδο αυτή υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα με την εξαγορά πολλών ιδιωτικών σχολείων και κολλεγίων από βρετανικά, γαλλικά και αραβικά κεφάλαια. Σύμφωνα με παράγοντα ο οποίος γνωρίζει τα τεκταινόμενα στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης αυτή η επενδυτική άνοιξη δεν είναι άσχετη με τις προοπτικές και δυνατότητες που ανοίγονται για μετέπειτα ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ν. Παπαϊωάννου: Πόλος έλξης η Θεσσαλονίκη
Η νομοθέτηση του πλαισίου λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων (νόμος 5094/2024) από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, αποτελεί μία σημαντική θεσμική τομή στην ελληνική εκπαίδευση. Τα παραρτήματα αυτά, που θα αρχίσουν να λειτουργούν από το 2025, υπάγονται στην εποπτεία του υπουργείου Παιδείας, το οποίο κατά την άσκηση εποπτείας συνεργάζεται με την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης και τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Πιστεύω ακράδαντα ότι η Θεσσαλονίκη αποτελεί πόλο έλξης για την εγκατάσταση τέτοιων παραρτημάτων: Λόγω της στρατηγικής της θέσης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, λόγω του ότι τα τελευταία χρόνια έχει προσελκύσει σημαντικότατες επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας και κυρίως λόγω του ότι τα τρία δημόσια πανεπιστήμια της πόλης, στο πλαίσιο της εξωστρέφειάς τους, επιδιώκουν και διαρκώς διευρύνουν τις συμπράξεις τους με ξένα πανεπιστήμια. Άρα βλέπουμε ότι η Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται σε σημαντικό ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό κόμβο, όπου πρωτοβουλίες από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα αλληλοσυμπληρώνονται, ενισχύοντας την αναπτυξιακή της προοπτική, προάγοντας τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, δημιουργώντας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας σε ανταγωνιστικούς τομείς.
Ετοιμάζονται προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας
Με το που θα δημοσιοποιηθούν οι πρώτες δύο υπουργικές αποφάσεις οι οποίες θα ορίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, πρόκειται να κατατεθούν και οι προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας με τις οποίες θα ζητείται να ακυρωθεί ο νόμος 5094/2024 ως αντισυνταγματικός καθώς προσκρούει στο άρθρο 16. Ως γνωστόν στο ΣτΕ δεν μπορεί να προσφύγει κανείς ζητώντας την ακυρότητα ενός νόμου ως αντισυνταγματικού εάν προηγουμένως δεν έχουν εκδοθεί διοικητικές πράξεις που απορρέουν από τον συγκεκριμένο νόμο.
Την πρόθεση κατάθεσης προσφυγών στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο τη γνωρίζει το υπουργείο Παιδείας, καθώς έχει ήδη προαναγγελθεί, τουλάχιστον από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ). Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, το υπουργείο δημοσιοποιεί τις δύο πρώτες από μια σειρά αποφάσεων, ώστε να κερδηθεί χρόνος προκειμένου η ετυμηγορία του ΣτΕ να εκδοθεί, ει δυνατόν πριν από το τέλος του χρόνου.
Ο Γιώργος Λιτσαρδάκης, γραμματέας της ΠΟΣΔΕΠ και καθηγητής Πολυτεχνείου στο ΑΠΘ αναφέρει στη «ΜτΚ» ότι «η ΠΟΣΔΕΠ έχει ομόφωνα αποφασίσει να προσβάλει τη συνταγματικότητα των ΝΠΠΕ στο ΣτΕ, υποστηρίζοντας το ελληνικό πανεπιστήμιο και τον δημόσιο χαρακτήρα του, στο πνεύμα των πρόσφατων επίσης ομόφωνων αποφάσεων του 16ου συνεδρίου της». Διερωτάται, συγχρόνως, «ποιες εκπαιδευτικές ανάγκες και ποιο εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο έρχονται να καλύψουν τα «Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης» (ΝΠΠΕ), τα νέα κολέγια – παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων; Πόσες ακόμη Ιατρικές και Νομικές Σχολές χρειάζονται; Πόσο ψευδεπίγραφο και παραπλανητικό είναι το «μη κερδοσκοπικά», όταν τα ρεπορτάζ κάθε τόσο αναφέρουν προθέσεις και κινήσεις (συμφωνίες, εξαγορές, αναζήτηση ακινήτων κ.ά.) μεγάλων διεθνών «funds»; Γιατί η κυβέρνηση έσπευσε να θεσπίσει τα καινοφανή υβριδικά ΝΠΠΕ, παρακάμπτοντας – δηλαδή παραβιάζοντας -το άρθρο 16 του Συντάγματος, που ορίζει ότι η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ΝΠΔΔ, αντί να επιδιώξει συναίνεση, απολύτως απαραίτητη στην εκπαιδευτική πολιτική, κατά τη συνταγματική αναθεώρηση που ξεκινά σε δύο μήνες, για ιδιωτικά πανεπιστήμια, που θα υπάγονταν στους ίδιους κανόνες και ελέγχους ποιότητας με τα δημόσια;».
Ο κ. Λιτσαρδάκης υπογραμμίζει πως «στην Ανώτατη Εκπαίδευση της χώρας μας δεν λείπει ο ανταγωνισμός με ιδιωτικούς παρόχους εκπαίδευσης. Λείπει η θεσμική διαμόρφωση και εφαρμογή μακρόπνοων σχεδιασμών για το εκπαιδευτικό σύστημα, και ένα λιτό θεσμικό πλαίσιο που θα ενισχύει την αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων. Λείπει η χρηματοδότηση, η στελέχωση με επαρκές προσωπικό, η ενίσχυση και η ανανέωση των υποδομών τους, η αξιοπρεπής φοιτητική μέριμνα, στοιχεία που η Ελληνική πολιτεία έχει συνταγματική υποχρέωση να εξασφαλίζει στα ΑΕΙ της χώρας μας».
Και από κολέγια
Σύμφωνα με πληροφορίες, εκτός της ΠΟΣΔΕΠ, προσφυγές πρόκειται πιθανότατα να κατατεθούν και από Συλλόγους Διδασκόντων διαφόρων ΑΕΙ, αλλά ενδεχομένως και από μεμονωμένα άτομα, καθηγητές πανεπιστημίου. Υπάρχει επίσης ισχυρή πιθανότητα να κατατεθούν προσφυγές και από ιδιωτικά κολέγια τα οποία λειτουργούν στην Ελλάδα, αλλά έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με στέλεχος ενός εκ των μεγαλυτέρων κολεγίων το οποίο έχει παράρτημα και στη Θεσσαλονίκη η ενδεχόμενη προσφυγή στο ΣτΕ εκ μέρους τους θα επικαλείται το ενωσιακό δίκαιο το οποίο δεν απαγορεύει τη λειτουργία κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, σε αντίθεση με ό,τι προβλέπει ο νόμος 5094/2024.
Στην Ελλάδα λειτουργούν περίπου 30 ιδιωτικά κολέγια, ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων στα οποία φοιτούν περί τους 30.000 σπουδαστές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις παράγοντα ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά τη συγκεκριμένη αγορά, «στους όρους που θέτει ο νόμος 5094/2024 και οι συνεπακόλουθες υπουργικές αποφάσεις, αμφιβάλλω εάν μπορούν να ανταποκριθούν περισσότερα από πέντε κολέγια». Συγχρόνως, επισημαίνει ότι «την περίοδο αυτή υπάρχει μεγάλη επενδυτική κινητικότητα στο χώρο των κολεγίων και των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων γεγονός που δεν διευκολύνει την έγκαιρη προετοιμασία του φακέλου για την ίδρυση παραρτήματος. Ίσως ένα, δύο κολέγια να προλάβουν, τα υπόλοιπα, όσα θα το καταφέρουν, θα πάνε για την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά ή και μεταγενέστερα».
*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 29.09.2024