Το έθιμο αναβιώνει σε όλη την Ελλάδα προς τιμήν της Αγίας Βαρβάρας για καλή υγεία.
“Στη Νέα Καλλικράτεια τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου τιμούν τη χάρη Της και πλέον κάθε χρόνο έχει καθιερωθεί, στις 4 Δεκεμβρίου, να παρασκευάζεται και να μοιράζεται “η βαρβάρα” στους συμπολίτες μας ως αναβίωση του εθίμου που κρατάει από τους προγόνους μας, από την ανατολική Θράκη. Είναι μια ημέρα χαράς, γιορτής και ευλογίας.
Φέτος, στις 4 Δεκεμβρίου 2020, δεν θα πραγματοποιηθεί η αναβιώση του εθίμου της βαρβάρας απο τον πολιτιστικό μας σύλλογο λόγο των μέτρων που έχουν ληφθεί πανελλαδικά για την αντιμετώπιση της επιδημίας του covid 19 στη χώρα μας. Ευχόμαστε να ανταμώσουμε και πάλι σύντομα όλοι μαζί, υγιείς και πιο δυνατοί.
Βοήθειά μας η Αγία Βαρβάρα!”, αναφέρει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Καλλικράτειας.
Λαογραφικά στοιχεία:
Στην Καλλικράτεια της ανατολικής Θράκης, κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής της Αγίας Βαρβάρας, οι νοικοκυρές έφτιαχναν βαρβάρα “για να έχουν υγεία τα παιδιά”. Την βαρβάρα την έφτιαχναν απο σιτάρι βρασμένο, ζάχαρη, σταφίδες, αμύγδαλα, καρύδια, ρόδια, κανέλα, σουσάμι, ταχίνι και φρούτα ψιλοκομμένα, κυρίως σκληρά, όπως τα μήλα.Την μοίραζαν ανήμερα και πρωί πρωί, τα μικρά παιδιά του κάθε σπιτικού στη νονά ή το νονό, στη γειτονιά και σε συγγενικά σπίτια.
Επι πλέον, ο λαός μας συνέδεσε την ημέρα της γιορτής της Αγίας Βαρβάρας με τον ερχομό του χειμώνα και του κρύου που όλο δυναμώνει. “Η Αγία Βαρβάρα βαρβαρώνει, ο Αη Σάββας σαβανώνει κι ο Αη Νικόλας παραχώνει” ή “Αγιά Βαρβάρα μίλησε και Σάββας απεκρίθει, ο Άη Νικόλας έφτασε με χιόνια φορτωμένος”. Γι`αυτό απο τα παλιά χρόνια η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας ήταν το χρονικό σημείο που σταματούσαν οι γεωργικές ασχολίες, αλλά και οι φροντίδες που είχαν σχέση με την καθαριότητα των σπιτιών. Τις κρύες νύχτες του Δεκέμβρη, οι γιορτές των Αγίων της εκκλησίας μας, έδιναν την ευκαιρία στους ανθρώπους να ανταλλάξουν επισκέψεις και να απολαύσουν τη ζεστασιά των καλοστρωμένων σπιτικών.
Η Αγία Βαρβάρα, πάνω απ`όλα θεωρείται η προστάτιδα των παιδιών από την ευλογιά αλλά και από άλλες κακιές αρρώστιες. Αυτό στηρίζεται στην παράδοση που λέει πως ο πατέρας της είχε μεγάλο μίσος για τους χριστιανούς και προσπάθησε με βασανισμούς να κάνει την κόρη του να αρνηθεί την πίστη της. Την έκλεισε σε ένα πύργο και την βασάνιζε πολύ, ώστε εκείνη αρρώστησε τόσο που έβγαλε σπυριά σε όλο της το σώμα. Την πέταξε σε ένα καζάνι για να καεί, όμως έγινε θαύμα και όχι μόνο δεν κάηκε αλλά έσβησαν όλα τα σπυριά από το σώμα της! Την εποχή που η ευλογιά θέριζε σαν επιδημία, η μάνες έκαναν προσφορές στο όνομα της Αγίας, να προστατέψει τα παιδιά τους απο την δύσκολη αρρώστια που προκαλούσε άσχημες αυλακώσεις στα τρυφερά πρόσωπα των παιδιών. Έτσι έφτιαχναν μελόπιτες, πολύσπορα, αλλά και κολυβόζουμο, που το έλεγαν βαρβάρα προς τιμήν της.
Άλλη παράδοση λέει πως το έθιμο αυτό κρατάει από την εποχή που ο πατέρας της, ο Διόσκορος, προσπάθησε να εξοντώσει τους χριστιανούς, δηλητηριάζοντας το ψωμί τους. Το μυστικό όμως το έμαθε η κόρη του και ειδοποίησε τους χριστιανούς να αποφύγουν το ψωμί για μερικές μέρες και να τρώνε ότι καρπούς είχαν φυλαγμένους στο σπίτι τους. Κι έτσι, ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας, στις 4 Δεκεμβρίου οι νοικοκυρές συνήθιζαν να ετοιμάζουν τη “βαρβάρα”. Στη “βαρβάρα” απέδιδαν την ίαση από ευλογιά και στην Αγία Βαρβάρα τη δύναμη να πληθαίνει τα πράγματα ή να βαρβατίσει, σύμφωνα με το θράκικο ιδίωμα.
Θεολογική ανάλυση:
Η Αγία Βαρβάρα, γνωστή ως Μεγαλομάρτυς, ήταν Χριστιανή αγία και μάρτυς, που έζησε κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. Γέννηση: 273 μ.Χ., Νικομήδεια, απεβίωσε 306μ.Χ., Νικομήδεια. Η Αγία μεγαλομάρτυς Βαρβάρα γεννήθηκε το 290 μ. Χ. στην αρχαία πόλη της Κοίλης Συρίας Ηλιούπολη, σημερινή πόλη του Λιβάνου με το όνομα Μπαλμπέκ (πόλη του Βάαλ = του ηλίου) επί Ρωμαίου αυτοκράτορος Μαξιμιανού, μεγάλου διώκτη των χριστιανών. Ο πατέρας της Διόσκορος ήταν έπαρχος, τοπικός διοικητής της Ηλιούπολης, πλούσιος με κοσμική λάμψη και δύναμη, φανατικός όμως ειδωλολάτρης. Ο Διόσκορος έμαθε από την Αγία Βαρβάρα ότι είναι χριστιανή… εξ αιτίας μιάς παρεμβάσεως στην κατασκευή ενός λουτρού. Η αγία έδωσε διαταγή στους τεχνίτες να κατασκευάσουν τρία παράθυρα αντί δύο που διέταξε ο πατέρας της. Όταν αυτός ζήτησε εξήγηση από την κόρη του αυτή του είπε ότι: το φως των τριών παραθύρων φωτίζει κάθε άνθρωπο ερχόμενο στον κόσμο εννοώντας το φως του Τριαδικού Θεού. «Έκαμε το σημείο του Σταυρού· και εν συνεχεία, δείχνοντας τα τρία δάκτυλα της, του είπε: Κοίτα, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα· από το φως αυτό όλη η κτίση φωτίζεται νοερώς και λάμπει». Από τη στιγμή εκείνη άρχισαν τα βάναυσα μαρτύρια της αγίας, τα οποία αριθμούσαν σε πολλές πληγές σε όλο της το σώμα. Οι πληγές όμως γιατρεύονταν με τρόπο θεικό, οι δημιοί της ολοένα και έστρεφαν το μίσος τους εναντίον της. Ο ηγεμόνας Μαρκιανός στο τέλος, διέταξε αποκεφαλισμό μετά απο τα πολλά και φριχτά βασανιστήρια. Σε όλα τα μαρτύρια της αγίας Βαρβάρας ήταν παρών ο κακούργος και παιδοκτόνος πατέρας της, ο Διόσκορος. Οδηγήθηκε σε ένα κοντινό βουνό και παρακάλεσε τον Θεό: «Εσύ τώρα, Βασιλεύ, εισάκουσε την προσευχή μου, και όποιον στον οίκο του μνημονεύει το Όνομά σου και τα μαρτύρια μου για τη δόξα του Ονόματος σου, αυτόν και τα άλλα μέλη της οικογένειάς του αξίωσε τους να μην τους αγγίξει καμιά λοιμώδης νόσος ούτε κάτι άλλο από εκείνα που μπορούν να φέρουν στα σώματα βλάβη και πόνο».
Η αγία Βαρβάρα, δέχθηκε από το ξίφος του πατέρα της την τελείωση της.
Ο πατέρας της αμέσως τιμωρήθηκε από τη θεία δίκη.
«Ενώ κατέβαινε από το βουνό, χτυπήθηκε από κεραυνό, και εκβλήθηκε παντελώς από τη ζωή…Η λάμψη και ο κρότος του θεήλατου εκείνου πυρός, του κεραυνού, έφτασε μέχρι τον ηγεμόνα Μαρκιανό».
Η εορτή της Αγίας Βαρβάρας έχει οριστεί επίσημη εορτή του Πυροβολικού σε πολλά κράτη του κόσμου. Ο τιμωρός αυτός κεραυνός που σκότωσε τον πατέρα της συμβολίζει τα πυρά του Πυροβολικού. Για πρώτη φορά έγινε επίσημος εορτασμός στην Ελλάδα την 4η Δεκεμβρίου 1829. Τότε έγινε δοξολογία και δόθηκε δείπνο, για τους αξιωματικούς και οπλίτες του Πυροβολικού. Η εικόνα της τοποθετείται στα ασπίδια των πυροβόλων όπλων.
Πηγή: Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Καλλικράτειας
