Το Κάστρο του Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής βρίσκεται νοτιοδυτικά του Οικισμού στην περιοχή Νέπωσι – «Καστέλλι» – «Το Θεοφύλακτο Κάστρο» (το μεγαλύτερο στη Χαλκιδική).
Κτισμένο κατά τον 5ο μ.Χ. αιώνα σε κατοικημένο μέρος με αρχαιολογικά ευρήματα τουλάχιστον από το 1500 π.Χ. καταλαμβάνει έκταση 15 στρεμμάτων (σε επίπεδο) και περιστοιχίζεται από Τείχος μήκους 1000 μέτρων και ύψους 4 – 5 μέτρων.
Τα συμπεράσματα από την επιφανειακή μέχρι στιγμής μελέτη του κάστρου είναι τα εξής: Βρίσκεται στην κορυφή Oχυρού λόφου φύσει και θέσει απόρθητου, είναι κτισμένο το κάστρο Καστέλλι, όπως το ονομάζουν οι Παλαιοχωρινοί, το μεγαλύτερο στη Χαλκιδική.
Ο λόφος περιμετρικά βρέχεται από τον «Παλαιοχωρινό λάκκο» (βασικός παραπόταμος του Χαβρία) που ρέει στο βάθος χαράδρας 30 – 40 μέτρων. Περιβάλλεται σε μεγάλη ακτίνα από τοπίο με πυκνή βλάστηση.
Μοναδική σύνδεση του λόφου με το βουνό είναι ένα στενό και απόκρημνο μονοπάτι που εκτείνεται στα ανατολικά του.
Το Κάστρο δεν είναι ευδιάκριτο από απόσταση γιατί γύρω του υψώνονται μεγαλύτεροι ορεινοί όγκοι.
Έχει βρεθεί κτητορική επιγραφή κατά τις αρχαιολογικές έρευνες (δύο μαρμάρινα τεμάχια) τών βυζαντινών επισκευών του κάστρου, χρονολόγησης περί το 915, με αναφορά στον βυζαντινό αυτοκράτορα Κων/νο Ζ΄ Πορφυρογέννητο και την συμβασίλισσα μητέρα του Ζωή Καρβουνοψίνα που αναφέρει:
«[…](θεο)φύλακτον κάστρον […]»
«[…](ευ)τυχούς […]»
«[…](κωνσταντίνο)υ και Ζωής [..]»
«[…]μιχαήλ πατρι(κίου)[…]»
«[…]τούτους τ(ους)[…]»
«[…](έτου)ς syk(;)[…]»
(Εκείνη την εποχή στο εσωτερικό του Κάστρου είχε αναπτυχθεί μεγάλο χωριό).
Πιττάκιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α’ αποδέχεται τη συνέχεια «Καστέλλι» με Παλαιοχώρι.
και αναφέρει σχετικά «Παλαιοχώριον, το θεοφύλακτο Κάστρο».
Πηγή φώτο: fb