Κείμενο Χρήστου Καραστέργιου Απο΄την μόνιμη στήλη “Κάποτε στην Ιερισσό”
Τη δεκαετία του ’60 ο οργανωμένος τουρισμός έκανε τα πρώτα δειλά του βήματα στη Χαλκιδική. Την επόμενη δεκαετία η τουριστική ανάπτυξη θα είναι καταιγιστική. Σε αυτό συνετέλεσε βέβαια και ο οικονομικός στρατηγικός σχεδιασμός του ελληνικού κράτους με εμπνευσμένους επιστήμονες και οραματιστές της εποχής. Η κατασκευές των πρώτων «Ξενία» του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη με τον επαναστατικό τους τότε σχεδιασμό, των τουριστικών περιπτέρων και οι νέοι δρόμοι που ανοιχτήκανε, είναι κάποιες από τις στοχευμένες θετικές κρατικές παρεμβάσεις αυτής της περιόδου που δημιούργησαν τις βάσεις της οικονομικής ανάπτυξης στη Χαλκιδική τις επόμενες δεκαετίες. Μία εμπνευσμένη όσο και ολοκληρωμένη μελέτη για την τουριστική ανάπτυξη της Χαλκιδικής πραγματοποιήθηκε από το τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής σχολής Θεσσαλονίκης με την επίβλεψη του σπουδαίου καθηγητή κ. Θαλή Ιωάννη Αργυρόπουλο. Περίληψη αυτής δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» από όπου θα αντλήσουμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα. Εφημερίδα «Μακεδονία» 21 Δεκεμβρίου 1965, σ. 5 «ΗΠΙΟΝ ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Μοναδικόν τουριστικόν κέντρον με 600.000 παραθεριστάς ἡμπορεί νά γίνη ἡ Χαλκιδική ΕΞΕΠΟΝΗΘΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΜΕΛΕΤΗ.- ΠΩΣ ΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ ΘΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΘΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΤΟΠΙΟΝ.- ΜΕΓΑΛΗ ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΙΣ.- Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΙΣ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΧΩΡΑΣ- ΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ Μοναδικὰ πλεονεκτήματα παρουσιάζει ἡ περιοχὴ Χαλκιδικής, γιά νά καταστῆ πόλος ἕλξεως τουρισμοῦ. Ἀπὸ φυσικὴ ἄποψη εἲναι ἡ πιὸ ἀξιόλογη μέσα στόν ἑλληνικό χῶρο. Ἔχει ἐκτεταμένες ἀξιοποιήσιμες ἀμμουδιές, μεγάλη ποικιλία τοπίου καὶ πολλές φυσικές καλλονές. Τὰ ἀνωτέρω ἀναφέρονται σὲ μία πολὺ ἐνδιαφέρουσα μελέτη τοῦ τμήματος ἀρχιτεκτόνων τῆς πολυτεχνικῆς σχολῆς Θεσσαλονίκης, ὑπὸ τὴν ἐπιμέλειαν τοῦ καθηγητοῦ κ. Θ. Ἀργυροπούλου. Τονίζεται χαρακτηριστικώς, ὅτι ἡ περιοχὴ αὐτὴ ἔχει κλιματικές συνθήκες καθαρὰ μεσογειακές, παρουσιάζει μεγάλη ἡλιοφάνεια καὶ διαθέτει τὸ Ἅγιον Ὅρος, χῶρον «σημαντικοῦ πνευματικοῦ καὶ ἱστορικοῦ ἐνδιαφεροντος»…. …. Ἡ ἐνέργειά πού θὰ γίνει, γιά τὴν μετατροπὴ τής Χαλκιδικής εἰς τουριστικόν κέντρον διεθνούς σημασίας, εἲναι μεγάλης κλίμακος. Πρέπει νά ἐναρμονισθούν οἱ κατασκευές μὲ τὴν φύσι…. Εἰς τὴν ἔκθεσιν ἀναφέρονται καὶ τὰ ἑξής: «Σύμφωνα μὲ τὰ πορίσματα τῆς διπλωματικής ἐργασίας στήν ἔδρα τής πολεοδομίας, μὲ θέμα “προγραμματισμός τῆς περιφερειακῆς ἀναπτύξεως τής Χαλκιδικῆς” ἡ πρωτεύουσα τοῦ νομοῦ μεταφέρεται στήν Ἱερισσό, ἐνώ δημιουργεῖται ἕνα δεύτερο κέντρο στά Νέα Μουδανιά. Ἡ Ἱερισσός θὰ συγκεντρώσει τὶς διοικητικές ὑπηρεσίες τοῦ νομού καὶ θὰ καταστή τὸ πνευματικό κέντρο, λόγω τῆς γειτνίασης τού Ἁγίου Ὅρους. Τὰ Μουδανιά, λόγω καταλλήλου θέσεως καὶ πληθυσμού, θὰ συγκεντρώσουν τὶς καλλιτεχνικές καὶ ἀθλητικές ἐκδηλώσεις, καθὼς καὶ τὴν διασκέδασι, ποὺ μπορούν νά ὑπάρχουν μόνο στό σύνολο τής Χαλκιδικής. Οἱ περιοχές ποὺ προσφέρονται γιά τὴν δημιουργίαν λουτροπόλεων εἲναι οἱ ἑξῆς: Μουδανιῶν, Καλάνδρας, Παληουρίου, Μεταμορφώσεως, Μαρμαρά, Πόρτο Κουφό, Ἱερισσός, Στρατῶνιον. ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ Ἀναφέρεται ἀκόμη, ὅτι ἡ Χαλκιδικῆ θὰ ἐξηπηρετῆται ἀρχικὰ ἀπὸ τὸ ἀεροδρόμιο Θεσσαλονίκης. Ἂν ὑπάρξη ἀνάγκη δευτέρου ἀεροδρομίου, προτείνεται γιά τὴν κατασκευὴ του ἡ περιοχὴ τής Ὀρμύλιας. Προστίθεται, ὅτι τὸ ἀεροπλάνο θὰ ἀποτελέσῃ ἕνα κύριο μέσο μαζικῆς μεταφοράς, ὑπὸ τὸν ὄρο τής μειώσεως τοῦ κόστους κινήσεως…. …. «Μὲ τὸ δυναμικό τῶν 540.000 κλινῶν ἡ Χαλκιδική ἀσφαλῶς θὰ δέχεται ἐπισκέψεις μεγάλων πλοίων κρουαζιερῶν, μὲ ἀπ΄ εὐθείας σύνδεσι μὲ τὴν Εὐρώπη, ποὺ θὰ πιάνουν σκάλα στό Παληούρι, στόν Μαρμαρά καὶ στήν Ἱερισσό…. …. Ἡ διάνοιξι τῶν διωρύγων τῆς χερσονήσου τῆς Κασσάνδρας καὶ τοῦ Ἁγίου Ὅρους δέν παρουσιάζει ἰδιαίτερες δυσκολίες. Ἡ διάνοιξι τής τρίτης διώρυγας τῆς Σιθωνίας προγραμματίζεται γιά τὸ τελικό στάδιο ἐφαρμογής τής μελέτης. Τέλος, ἂς ἀναφερθή ἁπλῶς σὰν μιά δυνατότητα ἡ διάνοιξι διώρυγας πού θὰ συνδέση τὸν Στρυμωνικό κόλπο μὲ τὴν λίμνη Βόλβη καὶ θὰ ἐπιτρέψη τὴν ἀνάπτυξι τῶν θαλασσίων σπόρ στίς λίμνες». Τὸ ὑπέδαφος τής Χαλκιδικῆς εἲναι ἀρκετὰ πλούσιο σὲ νερά. Μπορεῖ νά καλύψη τὶς ἀνάγκες γιά 300.000 ἄτομα. Τοῦτο σημαίνει ὅτι τὸ νερό τῆς Χαλκιδικής ὑπεραρκεί γιά νά καλύψη τὶς ἀνάγκες κατὰ τὰ δύο πρῶτα στάδια ἐφαρμογῆς τῆς μελέτης. Γιά τὸ τρίτο στάδιο θὰ χρησιμοποιηθοῦν τὰ νερά τῶν λιμνῶν Βόλβης καὶ Ἁγίου Βασιλείου. …. Γιά τὰ ὀρυχεία καὶ λατομεία προτείνεται να διανοίγωνται διαδοχικά καὶ μετὰ τὴν χρησιμοποίησί τους νά ἀναδασώνωνται. Τέλος, γίνονται προτάσεις γιά τὴν τουριστική ἑνότητα τῶν τουριστικῶν περιοχῶν τῆς Χαλκιδικῆς….»
Δυστυχώς, δε μπορούμε να παρουσιάσουμε όλο το άρθρο παρά μόνο κάποια ενδεικτικά του σημεία. Η μελέτη αυτή πρωτίστως δεικνύει τα στρατηγικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής της Ιερισσού έναντι άλλων ήδη ανεπτυγμένων τουριστικά περιοχών. Οι πρώτες ξενοδοχειακές μονάδες στη Χαλκιδική, λειτούργησαν στην Ιερισσό το 1938 και 1940. Όμως ο ξεπερασμένος σήμερα χωροταξικός σχεδιασμός της ΒΑ Χαλκιδικής, με τις μεγάλες περιβαλλοντικές πιέσεις που δέχεται από της αμφίβολης χρησιμότητας για την τοπική κοινωνία μεταλλευτική δραστηριότητα μεγάλης κλίμακος, υποθηκεύει το παρόν και κάνει επισφαλές το μέλλον του τόπου. Έναν τόπο που όπως αναφέρουν σε άρθρο τους , ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Λόης Λαμπριανίδης, και ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Λευτέρης Παπαγιαννάκης, «η γεωγραφική γειτνίαση του νομού με το Άγ. Όρος αποτελεί ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα στο διεθνή χώρο. Δίνει τη δυνατότητα στο νομό (και ιδιαίτερα στην περιοχή της Ιερισσού) να παίξει ένα πολύ ευρύτερο ρόλο στα Βαλκάνια αλλά και όπου αλλού υπάρχουν χριστιανοί».
Λ. Λαμπριανίδης, Λ. Παπαγιαννάκης, Η πρόσφατη οικονομική ιστορία της Χαλκιδικής, 20οςΑιώνας: προοπτικές ανάπτυξης, περ. ΤΟΠΟΣ, Επιθεώρηση αστικών και περιφερειακών μελετών, 10/95, σ. 108.