Η Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ αναγνώρισε με ψήφισμά της τη Γενοκτονία των Αρμενίων προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Τουρκίας.
Οι Αμερικανοί βουλευτές στήριξαν με συντριπτική πλειοψηφία την πρόταση, η οποία θα προωθηθεί στη Γερουσία για νέα ψηφοφορία και έγκριση. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντίδραση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος έκανε λόγο για «επονείδιστη απόφαση», προσθέτοντας ότι η συγκεκριμένη κίνηση αποτελεί «εκδίκηση για τις επιχειρήσεις στη Συρία» ενώ ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Άγκυρα κλήθηκε για εξηγήσεις.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς, ενέκρινε με ψήφους 405 υπέρ έναντι 11 κατά το ψήφισμα που αναφέρει ότι είναι πολιτική των ΗΠΑ να μνημονεύουν ως γενοκτονία τη σφαγή 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μεταξύ 1915-1923. Η τελική ψηφοφορία για αναγνώριση της γενοκτονίας θα γίνει με ψηφοφορία στη Γερουσία.
Τη στήριξη του στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων είχε εκφράσει ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ λίγο πριν την προγραμματισμένη ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Βουλής. «Καλώ τους συναδέλφους μου στη Γερουσία να εξετάσουν αμέσως και να υποστηρίξουν ένα ψήφισμα που παρουσίασα με τον Γερουσιαστή Μενεντέζ για να αναγνωρίσουμε επίσημα την Αρμενική Γενοκτονία και να απορρίψουμε όλες τις μορφές άρνησης», είχε επισημάνει χαρακτηριστικά.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, Έλιοτ Ένγκελ, είχε δηλώσει ότι «μεταξύ 1915 και 1923 δολοφονήθηκαν 1.5 εκατομμύρια Αρμένιοι. Αυτή ήταν μια γενοκτονία-και είναι σημαντικό να ονομάσουμε αυτό το έγκλημα με το όνομα του».
Από την πλευρά του, ο βουλευτής Άνταμ Σιφ, ο οποίος μαζί με τον Ρεπουμπλικάνο Γκας Μπιλιράκη εισήγαγε το δικομματικό ψήφισμα, είχε τονίσει ότι «αυτή είναι μια στιγμή που έχει προετοιμαστεί εδώ και πολλά χρόνια. Είμαι ευγνώμων για την ακούραστη υπεράσπιση πολλών που επέμειναν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει ποτέ να είναι μέρος της άρνησης της Αρμενικής Γενοκτονίας».
Στο ίδιο μήκος κύματος είχε κινηθεί και η πρόεδρος της αμερικανικής Βουλής, Νάνσι Πελόζι, η οποία είχε δηλώσει ότι «η βαρβαρότητα που διαπράχθηκε εναντίον του λαού της Αρμενίας ήταν γενοκτονία. Πρέπει να την αναγνωρίσουμε».
Έντονη αντίδραση Τσαβούσογλου
Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέκρινε έντονα την απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων χαρακτηρίζοντάς τη απόφαση την «άκυρη».
Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας υποστήριξε ότι η Τουρκία απέτρεψε ένα «μεγάλο παιγνίδι» με την εισβολή της στη βορειοανατολική Συρία — χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις — ενώ έκρινε πως η ψηφοφορία στη Βουλή των Αντιπροσώπων είχε στόχο να παρθεί «εκδίκηση» για αυτή τη στρατιωτική επιχείρηση.
«Εκείνοι τα σχέδια των οποίων ματαιώθηκαν στρέφονται σε αραχνιασμένες αποφάσεις. Οι κύκλοι που πιστεύουν ότι θα πάρουν εκδίκηση με αυτόν τον τρόπο κάνουν λάθος. Αυτή η επονείδιστη απόφαση εκείνων που εκμεταλλεύονται την ιστορία για πολιτικούς σκοπούς είναι άκυρη για την κυβέρνηση και τον λαό μας», ανέφερε ο Τούρκος ΥΠΕΞ.
Νωρίτερα η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την επίθεση στη βορειοανατολική Συρία με 403 ψήφους υπέρ έναντι 11 κατά.
Σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνει επίσης ότι το ψήφισμα αυτό αντίκειται στη διμερή συμφωνία της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας τη 17η Οκτωβρίου για την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός, η οποία ανέστειλε την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση. Ακόμη, καλεί την κυβέρνηση των ΗΠΑ να λάβει μέτρα για να αποφευχθούν κινήσεις οι οποίες θα βλάψουν περαιτέρω τους διμερείς δεσμούς.
Η απόφαση με την οποία ζητείται από την κυβέρνηση να επιβληθούν κυρώσεις και περιοριστικά μέτρα στην Τουρκία για την εισβολή της στη βορειοανατολική Συρία θα πρέπει να εγκριθεί και από τη Γερουσία για να έχει πρακτικό αντίκρισμα.
Η απόφαση με την οποία αναγνωρίστηκε η γενοκτονία των Αρμενίων ήταν η πρώτη που τέθηκε ποτέ σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του σώματος· η κάτω Βουλή ενέκρινε το μη δεσμευτικό ψήφισμα αυτό με 405 ψήφους (επί συνόλου 435) σε μια σπάνια επίδειξη σύμπνοιας μεταξύ των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων κοινοβουλευτικών.
Η Αρμενία ευχαρίστησε τις ΗΠΑ για το «ιστορικό ψήφισμα»
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν χαιρέτισε την «ιστορική ψήφο» σε μήνυμά του στο Twitter, στο οποίο σημειώνει ότι η απόφαση αυτή «είναι ένα θαρραλέο βήμα προς την αλήθεια και την δικαιοσύνη στην ιστορία, που θα προσφέρει επίσης παρηγοριά σε εκατομμύρια απογόνους των επιζώντων της γενοκτονίας των Αρμενίων».
«Η Αρμενία χαιρετίζει τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων για την αποφασιστική και εντυπωσιακή ψήφο τους (…), η οποία δείχνει την απέραντη πίστη τους στην αλήθεια, την δικαιοσύνη, την ανθρωπότητα, την αλληλεγγύη και την παγκόσμια αξία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ανακοίνωσε παράλληλα το υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας.
Το ίδιο αίσθημα είχαν και πολλοί Αρμένιοι στους δρόμους του Γερεβάν. «Είμαι πολύ χαρούμενος που οι ΗΠΑ αναγνώρισαν τελικά την γενοκτονία των Αρμενίων», δήλωσε ο 69χρονος υποδηματοποιός Κοριούν Χακομπιάν στο AFP. «Τώρα κι άλλες χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμα των ΗΠΑ», σημείωσε.
Μερικοί Αρμένιοι υποβάθμισαν ωστόσο την σημασία του αμερικανικού ψηφίσματος, υπενθυμίζοντας ότι πρόκειται για μια απόφαση που ελήφθη την ώρα που υπάρχει μεγάλη ένταση στις σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα, τους δύο συμμάχους στους κόλπους του ΝΑΤΟ.
«Η γενοκτονία εξακολουθεί να αποτελεί ένα πολιτικό εργαλείο, ένα χαρτί που μπορούν να παίξουν οι παγκόσμιες δυνάμεις», δήλωσε στο AFP ο Σουρέν Μανουκιάν, ιστορικός του Μουσείου της Γενοκτονίας στο Γερεβάν, και ζήτησε να εξεταστεί η «απόφαση αυτή μέσα από το πρίσμα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία».
Η Γενοκτονία των Αρμενίων αναγνωρίζεται επίσημα από περίπου τριάντα χώρες. Κατά εκτιμήσεις, από 1,2 ως 1,5 εκατ. Αρμένιοι σφαγιάστηκαν εν μέσω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα στρατεύματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε συμμαχήσει τότε με τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.
Η Τουρκία αρνείται τη χρήση του όρου «γενοκτονία», διατείνεται πως διαπράττονταν σφαγές εκατέρωθεν εν μέσω εμφυλίου πολέμου και λιμού με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και στα δύο στρατόπεδα.
Τον Απρίλιο του 2017, λίγο καιρό αφότου έγινε ο ένοικος του Λευκού Οίκου, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τη σφαγή των Αρμενίων το 2015 «μια από τις χειρότερες μαζικές φρικαλεότητες του 20ού αιώνα», αποφεύγοντας όμως επιμελώς να χρησιμοποιήσει τον όρο «γενοκτονία». Η τοποθέτησή του είχε προκαλέσει την οργή της Άγκυρας, που είχε καταγγείλει την «παραπληροφόρηση» που διέσπειρε κατ’ αυτήν ο Αμερικανός πρόεδρος.
Πριν εκλεγεί πρόεδρος το 2008, ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα είχε δεσμευθεί ότι θα αναγνώριζε τη γενοκτονία των Αρμενίων, όρο όμως τον οποίο δεν πρόφερε ποτέ στη διάρκεια της θητείας του.
Ερντογάν: Ανάξιο λόγου το ψήφισμα για την Γενοκτονία των Αρμενίων από την Βουλή των ΗΠΑ
«Οι ιστορικοί και όχι οι πολιτικοί θα πρέπει να κρίνουν» είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν – Επίθεση και κατά των Ευρωπαίων που στηρίζουν τους «τρομοκράτες» Κούρδους – «Θα επεκτείνουμε τη ζώνη ασφαλείας, αν χρειαστεί» πρόσθεσε
Ως «ανάξιο λόγου» χαρακτήρισε ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το ψήφισμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων με το οποίο αναγνωρίζεται η Γενοκτονία των Αρμενίων.
«Το βήμα που έκανε η Βουλή των Αντιπρόσωπων των ΗΠΑ είναι ανάξιο λόγου» είπε ο Ερντογάν προσθέτοντας, στη διάρκεια ομιλίας του ενώπιον των μελών του κόμματός του, ότι οι ιστορικοί θα πρέπει να λαμβάνουν τέτοιες αποφάσεις και όχι οι πολιτικοί. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι η Τουρκία έχει ζητήσει από τους Αρμένιους να ανοίξουν τα αρχεία τους για έρευνα αλλά, όπως είπε, αυτοί το αρνούνται γιατί δεν έχουν αποδείξεις για τους ισχυρισμούς τους.
«Ας μιλήσουμε στη δική μας γλώσσα. Αυτό που έκαναν οι Αμερικανοί μας συκοφαντεί και λυπούμαστε για την αποδοχή μιας τέτοιας απόφασης από το κοινοβούλιο μιας άλλης χώρας. Το θέμα δεν πρέπει να είναι πολιτικό, πρέπει να το ερευνήσουν ιστορικοί και αρχαιολόγοι. Και, μόλις τελειώσουν αυτές οι έρευνες, οι πολιτικοί πρέπει να καθίσουν στο τραπέζι και να αποφασίσουν» είπε, ξεκαθαρίζοντας πως η τουρκική βουλή δεν θα αφήσει το θέμα αναπάντητο.
Από τα πυρά του Ερντογάν δεν γλίτωσαν και οι Ευρωπαίοι τους οποίους κατηγόρησε για παροχή προστασίας στους Κούρδους.
«Οι υποστηρικτές των τρομοκρατών, ειδικά αυτοί στην Ευρώπη, έχουν πραγματοποιήσει 700 ενέργειες με στόχο την Τουρκία από την αρχή της επιχείρησης Πηγή Ειρήνης» είπε ο Ερντογάν μιλώντας σε μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματός του.
Ο Ερντογάν σημείωσε ότι αρκετές από αυτές τις χώρες είναι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ αλλά αποδέχονται αυτές τις ενέργειες των «τρομοκρατών».
«Η Τουρκία δίνει ένα νέο αγώνα ανεξαρτησίας και οδεύει με τα σωστά βήματα προς την επιτυχία. Από το ξεκίνημα της επιχείρησης Πηγή Ειρήνης, σχεδόν 700 ενέργειες έχουν γίνει σε βάρος μας από μέλη των τρομοκρατικών οργανώσεων, που προέρχονται από το εξωτερικό και κυρίως από την Ευρώπη. Οι περισσότεροι εξ αυτών προέρχονται από χώρες με τις οποίες βρισκόμαστε μαζί στο ΝΑΤΟ και από χώρες της ΕΕ, με την οποία διαπραγματευόμαστε. Έχουμε προχωρήσει σε διευθετήσεις σε περιοχή 4.219 τετραγωνικών χιλιομέτρων, εξουδετερώνοντας 900 τρομοκράτες. Επαναλαμβάνω πως υπάρχουν χώρες που στηρίζουν τους τρομοκράτες, ειδικά στην Ευρώπη. Κάνουν λάθος και πρέπει να ξέρουν πως το τρομοκρατικό φίδι που τρέφουν κάποια στιγμή θα γυρίσει και θα τους δαγκώσει» ανέφερε.
Ο Ερντογάν τόνισε επίσης πως, αν κριθεί αναγκαίο, η ζώνη ασφαλείας θα επεκταθεί, ενώ τόνισε πως θα δίνονται «απαντήσεις» σε επιθέσεις εκτός ζώνης. «Έχουμε το δικαίωμα να συνεχίσουμε τις δικές μας επιχειρήσεις, αν δούμε πως τα μέλη των τρομοκρατικών οργανώσεων δεν μετακινηθούν από τη ζών των 30 χιλιομέτρων ή αν συνεχίσουν να επιτίθενται, από οπουδήποτε κι αν βρίσκονται».
Τέλος, ο Ερντογάν ανέφερε πως την Παρασκευή θα ξεκινήσουν οι περιπολίες στη Συρία, σε συνεργασία με τους Ρώσους, ενώ αναφέρθηκε και στους στρατιωτικούς χαιρετισμούς Τούρκων αθλητών, τονίζοντας: «Είναι πολύ φτωχοί όσοι φοβούνται τους αθλητές που χαιρετούν τους στρατιώτες μας. Για τον λόγο αυτό, θα συνεχίσουμε με αποφασιστικότητα το έργο μας».