Μια πράσινη «τσεπούλα» αλληλεγγύης και συνύπαρξης στις πυκνές τσιμεντένιες πτυχώσεις της πόλης, «άνοιξαν» κάτοικοι στο κέντρο της Θεσσαλονίκης δίνοντας ζωή σε ένα εγκαταλελειμμένο οικόπεδο, το οποίο και μετέτρεψαν σε χώρο πρασίνου και δημιουργίας. Πάνω απ’ όλα όμως, αυτό το… Πάρκο Τσέπης (όπως ονομάζεται διεθνώς το είδος τους), έγινε τόπος συνάντησης και γνωριμίας για τους γείτονες, με τραπέζια που στρώθηκαν και παιχνίδια που στήθηκαν για τα παιδιά, τόπος όπου κλείνονται ραντεβού για προβολή ταινιών και μουσικές συνευρέσεις που κάνουν βιωσιμότερη τη ζωή στο γκρίζο. Ακόμη και λαχανικά φυτεύτηκαν εκεί…
Το οικόπεδο αυτό, έκτασης 431 τετραγωνικών μέτρων, βρίσκεται στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, στη συμβολή των οδών Μιχαήλ Ιωάννου με Αγαπηνού, κάτω από την Καμάρα. Είναι ιδιοκτησίας του δήμου Θεσσαλονίκης και της εταιρείας Κτιριακές Υποδομές ΑΕ.
Εδώ και δεκαετίες έμοιαζε με σκουπιδότοπο ανάμεσα σε ψηλές πολυκατοικίες, γεμάτο με ακαθαρσίες, ακόμη και σύριγγες γιατί είχε μετατραπεί σε στέκι τοξικομανών. Αντιδρώντας σ’ αυτή την κατάσταση μια ομάδα πολιτών της περιοχής, η «Πρωτοβουλία Γειτονιάς της Αλεξάνδρου Σβώλου», αποφάσισε να αξιοποιήσει τον δυσεύρετο στις πυκνοκατοικημένες πόλεις δημόσιο χώρο και να τον μετατρέψει σε κοιτίδα συνύπαρξης, έκφρασης και δημιουργικότητας των κατοίκων της γειτονιάς και όχι μόνο.
«Για πρώτη φορά μπήκαμε στον χώρο τον Δεκέμβριο του 2017, τον καθαρίσαμε και μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες αρχίσαμε να καταστρώνουμε σχέδια αξιοποίησής του. Όλα έγιναν σε συνεννόηση με τον δήμο Θεσσαλονίκης, ο οποίος στάθηκε αρωγός στην προσπάθειά μας, παρά το εξαιρετικά μπλεγμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς», αναφέρει στο περιοδικό του ΑΠΕ-ΜΠΕ «ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ» το μέλος της «Πρωτοβουλίας Γειτονιάς της Αλεξάνδρου Σβώλου» Περικλής Χατζηνάκος, επισημαίνοντας ότι «πρόκειται για την πρώτη στη Θεσσαλονίκη προσπάθεια δημιουργίας αυτοδιαχειριζόμενου πάρκου». Όπως λέει, κάποιοι παλαιότεροι γείτονες θυμούνται πως στον χώρο, μετά τη δεκαετία ’60, άναβαν φωτιές για τον εορτασμό του Αη Γιαννιού ενώ κάποιοι άλλοι, αυτό που θυμούνται είναι η ύπαρξη μιας παράγκας, όπου έμενε ένας άστεγος.
Πάρκα Τσέπης – Μικρές «πράσινες» οάσεις στις πόλεις
Για όσους δεν γνωρίζουν, τα Πάρκα Τσέπης είναι ουσιαστικά κάποιοι χώροι πρασίνου μικρής κλίμακας που σπάνια ξεπερνούν τα 600 τ.μ. Αποτελούν δε κομμάτια «ξεχασμένης» γης ανάμεσα σε πολυκατοικίες και δημιουργούνται κυρίως σε δημόσιο αλλά και σε ιδιωτικό χώρο. Σε πόλεις του εξωτερικού έχουν κάνει την εμφάνισή τους εδώ και αρκετές δεκαετίες με στόχο την ανάκτηση του δημόσιου χώρου.
Στη Θεσσαλονίκη, σε αυτό το πρώτο και μοναδικό μέχρι στιγμής Πάρκο Τσέπης, μπήκε παροχή νερού με την συμβολή του δήμου Θεσσαλονίκης και μέσα από μια ιδιότυπη κατάληψη, μεταφέρθηκε χώμα για να στρωθεί παντού. Στο χώρο δημιουργήθηκε και ένας λαχανόκηπος. Όλο αυτό το διάστημα στο χώρο «τρέχουν» διάφορες εκδηλώσεις και εργαστήρια, όπως το πρόσφατο εργαστήρι φυσικής δόμησης.
«Θέλουμε να ξαναγίνουμε γειτονιά, με δημιουργικές προσεγγίσεις αξιοποίησης του δημόσιου χώρου που εκλείπουν», αναφέρει ο κ. Χατζηνάκος. Σχετικά δείγματα, άλλωστε, έχει δώσει η Γειτονιά της Αλεξάνδρου Σβώλου από την ίδρυσή της, τον Δεκέμβριο του 2013, αναπτύσσοντας πολιτιστικές δράσεις στον δημόσιο χώρο, όπως είναι το «Δείπνο της Άνοιξης».
Η «Πρωτοβουλία» που δραστηριοποιείται στον ομώνυμο δρόμο και πέριξ αυτού, δημιουργήθηκε με σκοπό, όπως αναφέρεται και στην σελίδα της στο FB, «να αναζητήσουμε έναν τρόπο με τον οποίο η Γειτονιά μας θα γίνονταν πιο ζωντανή, δημιουργική και ευχάριστη, προτάσσοντας την ατομική ευθύνη αλλά και την συλλογική ευαισθησία απέναντι στα κοινά».
Το μέλλον του Πάρκου Τσέπης
Εως ότου αποφασιστεί η τελική μορφή λειτουργίας του Πάρκου, το πράσινο αυτό «νησάκι» στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, παραμένει περιφραγμένο και κλειστό. Ανοίγει για το κοινό μόνο στις ανοικτές εκδηλώσεις που διοργανώνει η «Πρωτοβουλία».
«Δεν έχουμε καταλήξει οριστικά για τον τρόπο λειτουργίας του καθώς βρίσκεται ακόμη υπό κατασκευή αφού δεν κινούμαστε στους γοργούς ρυθμούς της ανάπτυξης και όλα περνούν από τα χέρια μας», αναφέρει ο κ. Χατζηνάκος και εξηγεί πως αυτό το διάστημα επεξεργάζονται τρεις προτάσεις: α)Το Πάρκο Τσέπης να είναι ανοικτό συνέχεια, β) να υπάρχει ωράριο λειτουργίας, ή γ) να ανοίγει μόνο παρουσία μελών της Πρωτοβουλίας.