Οι φαρμακευτικές του ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως ώκιμον, ενώ κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους πέραν της φαρμακευτικής και αρτυματικής χρήσης του διαδόθηκε πολύ και ως καλλωπιστικό φυτό. Από τα φύλλα του βασιλικού αποστάζεται αιθέριο έλαιο, το βασιλικέλαιο, το οποίο έχει όμορφο άρωμα, περιέχει διάφορα δραστικά συστατικά μεταξύ των οποίων και η λιναλοόλη, ένα αποτελεσματικό εντομοαπωθητικό. Το φυτό πρέπει να κόβεται πριν αρχίσει η άνθηση και να ξηραίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες. Από τα άνθη και τα φύλλα του παράγεται ένα αφέψημα διουρητικό και καταπραϋντικό των στομαχικών και εντερικών παθήσεων.
